Tegorocznym obchodom przyświeca hasło „Kobiety a własność intelektualna – przyspieszenie innowacyjności i kreatywności”. Tylko co czwarty projektant wzorów przemysłowych w UE to kobieta. Pokazują to nowe badanie EUIPO. Kobiety stanowią zaledwie 24% projektantów w UE, a w Polsce tylko 22%.
W projektowaniu jedynie 21% wzorów zarejestrowanych w UE uczestniczyła przynajmniej jedna projektantka. Przy obecnych tendencjach zniwelowanie tej różnicy między płciami zajęłoby ponad 50 lat. Projektantki zarabiają średnio prawie 13% mniej niż projektanci. Odsetek projektantek w UE jest znacznie niższy niż w Korei Południowej, Chinach i Stanach Zjednoczonych. Najwyższy odsetek projektantek w UE odnotowano w krajach bałtyckich, a najniższy w Holandii, na Węgrzech i Słowacji.
Kobiety są niedostatecznie reprezentowane w zawodzie projektanta i w tworzeniu zarejestrowanych wzorów unijnych. Zarabiają także mniej niż ich koledzy. Takie są główne wnioski płynące z badania Women in Design [Kobiety we wzornictwie] opublikowanego dziś przez Urząd Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO).
Jest to pierwsze badanie tego rodzaju analizujące różnice między płciami w dziedzinie wzornictwa – odsetek projektantek w UE, ich wynagrodzenie oraz udział kobiet w rejestracji wzorów. Data publikacji zbiega się ze Światowym Dniem Własności Intelektualnej (26 kwietnia), który w tym roku poświęcony jest tematyce „Kobiety a własność intelektualna – przyspieszenie innowacyjności i kreatywności”.
W 2021 r. tylko co czwarty projektant pracujący w UE był kobietą (24%). Istnieją znaczne różnice tego odsetka pomiędzy państwami członkowskimi UE – od 17% projektantek w Holandii, 18% na Węgrzech i Słowacji do 33% na Łotwie.
Ta różnica między płciami znajduje również odzwierciedlenie w niższym udziale kobiet rejestrujących wzory w EUIPO. Jak wynika z danych pochodzących ze zgłoszeń do EUIPO dotyczących zarejestrowanych wzorów wspólnotowych (ZWW) co najmniej jedna kobieta na liście projektantów pojawia się tylko w przypadku 21% wzorów zarejestrowanych przez właścicieli mających siedzibę w UE.
Niektóre kraje spoza UE radzą sobie pod tym względem o wiele lepiej niż państwa członkowskie. Korea Południowa osiąga wyniki znacznie powyżej poziomów uzyskiwanych w UE, a w projektowaniu prawie połowy wzorów zgłaszanych przez koreańskie firmy uczestniczy przynajmniej jedna projektantka. Większy odsetek odnotowano również w Chinach i Stanach Zjednoczonych, gdzie około 40% wzorów zgłoszono z udziałem kobiet.
Jeśli chodzi o wynagrodzenie, projektantki zarabiają średnio o 12,8% mniej niż ich koledzy. Część tej różnicy w wynagrodzeniach można wyjaśnić takimi czynnikami, jak wiek lub warunki pracy (projektantki są zazwyczaj młodsze, więcej z nich pracuje na niepełnym etacie), ale te czynniki wyjaśniają tylko część różnicy w wynagrodzeniach, zostaje 8% niewyjaśnione.
Christian Archambeau, dyrektor wykonawczy EUIPO, powiedział: Równouprawnienie płci jest jednym z podstawowych celów Unii Europejskiej. Jest to również jeden z imperatywów we wszystkich dziedzinach życia, w tym w dziedzinie własności intelektualnej. Większość przeprowadzonych do tej pory badań dotyczących płci skupiała się na wynalazkach i patentach. Dzięki temu nowemu badaniu EUIPO, skupiającym się na kobietach wykonujących zawód projektanta wzorów i ich udziale w systemie zarejestrowanych wzorów wspólnotowych, mamy nadzieję zwrócić uwagę na istniejące obecnie różnice w traktowaniu kobiet i mężczyzn w dziedzinie własności intelektualnej w UE oraz przyczynić się do tego, aby w zawodzie projektanta panowały większa równowaga i integracja. Promując większą różnorodność i integrację, możemy stworzyć bardziej sprawiedliwy i dynamiczny świat własności intelektualnej.
Jak wynika z badania, kobiety najczęściej projektują produkty farmaceutyczne i kosmetyczne, artykuły ozdobne i wyroby włókiennicze. Jednocześnie na drugim biegunie znajdują się instrumenty muzyczne, broń, artykuły pirotechniczne, artykuły do polowania, łowienia ryb i zabijania szkodników oraz jednostki budowlane i elementy konstrukcyjne – te produkty są najrzadziej projektowane przez kobiety.
Aby jeszcze bardziej podkreślić swoje zaangażowanie na rzecz bardziej zrównoważonego pod względem płci świata własności intelektualnej, EUIPO uczestniczy obecnie w inicjatywie Girls Go Circular, w ramach działań związanych z własnością intelektualną w edukacji (Ideas Powered @ school), koordynowanej przez Europejski Instytut Innowacji i Technologii (EIT), oraz w forum Women and Girls in STEM, organizowanym w ścisłej współpracy z Komisją Europejską.
Kinga Kępa
