Międzynarodowej Agendzie Badawczej ReMedy, funkcjonującej na Uniwersytecie Warszawskim grozi likwidacja. Na jej działanie i rozwój przeznaczono prawie 40 mln zł. Obecnie grant jest na półmetku, a do wydania zostało jeszcze około 25 mln zł. Badania uczonych mają pomóc w opracowywaniu nowych terapii i leków pozwalających zachowywać zdrowie i leczyć m.in. choroby neurodegeneracyjne, związane z wiekiem, a także nowotwory. Rektor UW Marcin Pałys w lutym br. wyznaczył czas do 31 sierpnia br., jako termin wygaszenia wszystkich działań ReMedy. Jedenastu noblistów – z dziedzin fizjologii i medycyny oraz chemii zaniepokojonych działaniami ustępującego rektora prosi o zmianę tej decyzji i wsparcie rektora-elekta.
W wydanym oświadczeniu prof. Marcin Pałys podtrzymuje wszystkie zastrzeżenia Uniwersytetu dotyczące funkcjonowania ReMedy w strukturach uczelni. Dotyczą one rozbieżności pomiędzy zakładanymi celami projektu ReMedy MAB a działaniami dyrekcji ReMedy. Celem projektu ReMedy MAB było stworzenie międzynarodowych grup badawczych, których działalność przyczyniłaby się do dalszego rozwoju Centrum Nowych Technologii UW. Jednak w ciągu ostatniego roku dyrekcja ReMedy dążyła do funkcjonowania MAB najpierw jako odrębnej od CeNT, a później jako odrębnej od Uniwersytetu instytucji, korzystającej jedynie z powierzchni i infrastruktury uniwersyteckiej.
„Dyrekcja ReMedy neguje zasady organizacyjne obowiązujące na Uniwersytecie. Stale próbuje je omijać, uważając, że one nie obowiązują ReMedy oraz zapominając, że nie ma ona osobowości prawnej i na zewnątrz jest reprezentowana przez Uniwersytet, pisze prof. Marcin Pałys, rektor UW.
Jesienią 2019 r. prof. Agnieszka Chacińska, pełniąca funkcję dyrektora ReMedy wraz z prof. Magdaleną Marią Konarską zaproponowały wyjście zespołu z Uniwersytetu i przeniesienie grantu ReMedy do założonej przez siebie fundacji ReMedy+. Oddzielnie ReMedy od UW zostało pozytywnie zaopiniowane przez Międzynarodowy Komitet Naukowy MAB. W styczniu 2020 r. dyrekcja MAB złożyła wniosek do Fundacji Nauki Polskiej o cesję grantu na rzecz fundacji ReMedy+.
Międzynarodowi eksperci FNP odrzucili wniosek prof. Agnieszki Chacińskiej i prof. Magdaleny Marii Konarskiej, gdyż uznali, że założona fundacja nie spełnia standardów wymaganych w projektach MAB. Powstała wówczas nowa koncepcja – przeniesienia ReMedy do Polskiej Akademii Nauk. W rozmowach w tej sprawie uczestniczyli przedstawiciele UW, FNP, PAN i MNiSW. O planowanych zmianach informowani byli pracownicy.
W kwietniu kierowniczki MAB ReMedy, rektor UW, prezes PAN oraz prezes zarządu FNP podpisali list intencyjny, w którym wyrazili wolę stworzenia międzynarodowego instytutu i przeniesienia do niego projektu ReMedy. Data zakończenia realizacji grantu ReMedy na UW, ustalona na 31 sierpnia 2020 r., została wskazana przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej.
W wydanym oświadczeniu rektor UW napisał, że z ogromnym zdziwieniem przyjmuje działania prof. Agnieszki Chacińskiej, która mimo wyrażenia w ubiegłym roku zdecydowanej woli wyprowadzenia ReMedy z UW, utrudnia ten proces, narażając przy tej okazji na szwank międzynarodową reputację Uniwersytetu Warszawskiego.
W obronie ReMedy wystąpiło 11 noblistów
Nobliści z dziedzin fizjologii i medycyny oraz chemii zaniepokojeni działaniami ustępującego rektora proszą o wsparcie rektora-elekta. „Obecne działania Uniwersytetu nie tylko poważnie zagrażają planowi utworzenia nowego instytutu, ale też praktycznie niszczą istniejącą działalność ReMedy” – piszą nobliści
Pod listem, przekazanym PAP przez jego sygnatariuszy, podpisał się Phillip A. Sharp, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny (1993), rekomendowany na przyszłego przewodniczącego Międzynarodowego Komitetu Naukowego ReMedy, a także 10 innych noblistów. To nagrodzeni w dziedzinie Fizjologii lub Medycyny: David Baltimore (1975), Andrew Fire (2006), Richard Roberts (1993), Michael Rosbash (2017), Randy Schekman (2013), Jack Szostak (2009), Torsten Wiesel (1981) i Michael Young (2017), a także laureaci nagrody Nobla w dziedzinie chemii Thomas Cech (1989) i Venkatraman Ramakrishnan (2009).
Niepokój noblistów
W swoim liście nobliści piszą: „Od ponad roku obecny rektor UW nie wywiązuje się z zobowiązań umowy grantowej, odmawiając ReMedy organizacyjnej autonomii w obrębie struktur uniwersyteckich i niezależności w działaniach naukowych. Działania wymierzone w ReMedy dotyczą zablokowania wydatków z funduszy ReMedy, brak zgody na składanie wniosków o granty przez naukowców ReMedy oraz na zatrudnianie nowych pracowników, w tym nowo zrekrutowanych kierowników grup (…). Ostatnio rektor wypowiedział umowy o pracę wielu pracownikom ReMedy i unieważnił kontrakt pomiędzy UW i ReMedy, z zamiarem zakończenia działalności ReMedy na Uniwersytecie Warszawskim do 31 sierpnia 2020, kiedy kończy się kadencja obecnego rektora”.
Zdaniem sygnatariuszy listu te działania są szczególnie niepokojące, ponieważ są podejmowane bez konsultacji z prof. Alojzym Nowakiem, rektorem-elektem rozpoczynającym swoje obowiązki 1 września 2020 r. „Ponadto, znacząco zagrażają one działaniom w kierunku utworzenia nowego instytutu, Instytutu Molekularnych Mechanizmów i Maszyn Polskiej Akademii Nauk, w którym ReMedy mogłaby pomyślnie kontynuować swój rozwój” – czytamy w liście noblistów.
Kierownictwo ReMedy zabiega bowiem o to, by powstał nowy międzynarodowy instytut PAN, w ramach którego projekt mógłby być kontynuowany. Nobliści zwracają uwagę, że w tworzenie nowego instytutu zaangażowani są zarówno prezes PAN prof. Jerzy Duszyński, jak i prezes Fundacji na rzecz Nauki Polskiej prof. Maciej Żylicz.
„Z pewnością, szczególnie w czasie obecnej pandemii, taki proces wymaga czasu. Obecne działania Uniwersytetu nie tylko poważnie zagrażają planowi utworzenia nowego instytutu, ale też praktycznie niszczą istniejącą działalność ReMedy, stabilność jej personelu i naukową przyszłość jej grup badawczych” – uważają autorzy listu.
Wyrażają przy tym „najgłębszy niepokój” z powodu wydarzeń rzutujących na przyszłość naukową ReMedy. „Wyrażamy nasze poparcie dla dalszej działalności ReMedy w obrębie UW do czasu utworzenia nowego instytutu i jego pełnej funkcjonalności. Piszemy ten list, aby poprzeć działania Dyrekcji i Międzynarodowego Komitetu Naukowego (MKN) ReMedy, którzy w ciągu ostatniego roku wielokrotnie wyrażali swój niepokój na temat decyzji rektora UW. Prosimy również prof. Nowaka, rektora-elekta, aby podjął możliwe działania zapobiegające szkodliwym decyzjom i ich konsekwencjom” – czytamy w liście.
W dokumencie tym nobliści wyrażają też silne poparcie dla inicjatywy ReMedy i jej kierownictwa „pod przywództwem dwóch wybitnych uczonych, prof. Chacińskiej i prof. Konarskiej, przynoszących międzynarodową rozpoznawalność i podnoszących reputację polskiej nauki”. „Działania na szkodę tej inicjatywy będą mieć negatywne skutki także z perspektywy dalszego rozwoju nauki w Polsce” – uważają badacze.
PAP poprosiła o komentarz rektora Uniwersytetu Warszawskiego prof. Marcina Pałysa oraz rektora-elekta UW prof. Alojzego Nowaka, ale do czasu nadania depeszy nie otrzymała odpowiedzi. (PAP)
