Budowa stopnia wodnego w Siarzewie na Wiśle odciąży wykonaną w latach 70. zaporę we Włocławku. Zapobiegnie zagrożeniom hydrotechnicznym i zapewni bezpieczeństwo powodziowe w regionie. Powstrzyma też proces erozji, który powoduje szkodliwe dla ekosystemu podmywanie dna rzeki poniżej zbiornika. Niewątpliwą korzyścią z tej inwestycji o wartości 2 mld zł. będzie również produkcja 90 MW zielonej energii, ważna dla wykonania krajowych zobowiązań wynikających z pakietu klimatyczno-energetycznego.
Hydrotechniczna inwestycja w Siarzewie wymagała wielu uzgodnień w zakresie warunków korzystania ze środowiska, zarówno na etapie jej realizacji jak i późniejszego eksploatowania stopnia wodnego. Warunki te dotyczą przede wszystkim obowiązku zrealizowania kompensacji przyrodniczej, która pozwoli na odtworzenie utraconych siedlisk oraz miejsc bytowania gatunków zwierząt i roślin na obszarze Natury 2000.
– Decyzja o uwarunkowaniach środowiskowych była poprzedzona konsultacjami ze środowiskiem naukowym i ekspertami, którzy oceniali wpływ tej inwestycji na środowisko – informuje Maria Dombrowicz, dyrektor Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Bydgoszczy. Pozytywna opinia wybitnych profesorów i specjalistów od hydrologii, którzy wchodzą w skład regionalnych Komisji Ochrony Przyrody oraz Ocen Oddziaływania na Środowisko miała decydujący wpływ na podjecie tej decyzji przez RDOŚ. Komisje dokonywały kilkakrotnie wizji terenowej, w miejscu przyszłej inwestycji. Cały proces decyzyjny odbył się zgodnie z rygorystycznymi zasadami i przepisami prawa ochrony środowiska.
W ramach kompensacji przyrodniczej odtworzone zostaną nadrzeczne łęgi (ponad 500 ha), piaszczyste wyspy śródrzeczne na powierzchni ponad 70 ha oraz starorzecze na powierzchni ponad 40 ha. Powstaną też koryta obejścia stopnia wodnego o charakterze zbliżonym do naturalnej rzeki, zapewniające możliwość migracji ryb wędrownych, w tym łososia i węgorza. Zaplanowano również budowę przepławek dla ryb i wprowadzono zakaz lokalizacji zapleczy budowy i dróg dojazdowych na terenach stref ochronnych ujęć wody.
– Decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach nadaliśmy rygor natychmiastowej wykonalności – uzasadnia dyrektor RDOŚ, – ponieważ jest to inwestycja uwzględniająca istotny z punktu widzenia prawa, interes publiczny i bezpieczeństwo powszechne. To była podstawa jej procedowania. Stopień wodny Siarzewo jest obok istniejącego stopnia we Włocławku niezwykle istotnym elementem infrastruktury przeciwpowodziowej w regionie.
RDOŚ otworzył drogę do dalszego procedowania. Następnym krokiem będzie wydanie pozwolenia wodno prawnego przez działające od stycznia br. Państwowe Gospodarstwo Wodne „Wody Polskie”. Pozwali to na podjęcie dalszych starań związanych z wydaniem pozwolenia na budowę.
Według ekspertów oraz resortu środowiska, budowa drugiego stopnia wodnego w Siarzewie jest istotna ze względu na zapewnienie bezpieczeństwa hydrologicznego, wybudowanego 48 lat temu stopnia wodnego we Włocławku, który reguluje m.in. przepływ wody na wiślanym Zbiorniku Włocławskim. Jest największym sztucznym akwenem w Polsce. Rozciąga się on od Płocka (woj. mazowieckie) do Włocławka na długości ok. 58 km.
Nowa inwestycja przyczyni się do znaczącej poprawy bezpieczeństwa w regionie przez zmniejszenie ryzyka zatorów lodowych oraz umożliwienie prowadzenia akcji lodołamania. Przedsięwzięcie ma też ograniczyć zjawisko suszy na obszarach o najmniejszych opadach w Polsce, czyli na Kujawach.
– Korzyści z realizacji stopnia wodnego w Siarzewie będzie dużo więcej zapewnia prof. Zygmunt Babiński z Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy. – Inwestycja nie tylko zapewni bezpieczeństwo powodziowe w regionie, ale powstrzyma też proces erozji, który powoduje szkodliwe dla ekosystemu podmywanie dna rzeki poniżej zbiornika.
To jest zagrożenie hydrotechniczne dla całej infrastruktury, która jest poniżej zapory. Nikt się nie spodziewał, że planowane przed pół wiekiem kaskady na Wiśle nie powstaną i że to będzie samodzielny stopień wodny. Nikt tego nie przewidział i jeśli nie wybudujemy teraz drugiego stopnia to grozi nam poważna katastrofa ekologiczna.
Bedzie to duży obiekt hydrologiczny, składający się m.in. z jazu o 15 przęsłach, elektrowni wodnej, śluzy żeglownej z miejscami do postoju jednostek pływających i lodołamaczy. Koryto obejścia stopnia zbliżone zostanie do naturalnej rzeki. Będą też m.in. dwie przepławki dla ryb i urządzenia do spływu ryb w dół rzeki.
Inwestycja ma też pomóc w przywróceniu żeglowności na Wiśle. Polska zobowiązała się doprowadzić główne szlaki wodne do IV klasy żeglowności.
Zakończenie realizacji inwestycji planowane jest na 2025 rok.
