Po każdym urazie, skaleczeniu, zranieniu, iniekcji czy zabiegu chirurgicznym powstają blizny. Ich tworzenie się to część złożonego, naturalnego procesu regeneracji skóry, w trakcie którego uszkodzoną skórę właściwą zastępuje tkanka łączna, czyli właśnie blizna. Niektóre są małe, prawie niewidoczne. Inne przeciwnie – są rozrośnięte, nie tylko sprawiają ból, ale są też powodem kompleksów.
Tworzenie się blizny zaczyna się w chwili zranienia. To naturalny procesem gojenia się ciała. Uszkodzoną skórę zastępuje tkanka łączna. Gojenie się rany przebiega w kilku fazach. Blizna to dla pacjenta nie tylko problem kosmetyczny. Najczęściej jest ona przyczyną dużego dyskomfortu fizycznego i psychicznego. Powoduje wiele problemów psychicznych, takich jak stres, niska samoocena, czy depresja. Problemy te dotyczą głównie dzieci. Do dyskomfortu fizycznego możemy zaliczyć przykurcze i inne zaburzenia funkcjonalne, ból, świąd, uczucie ciągnięcia.
O tym, jak będzie wyglądała blizna wpływ ma wiele czynników.
Są to m.in.: rodzaj urazu (zranienie – rana cięta, szarpana, kłuta itd., oparzenie, cięcie chirurgiczne), miejsce na ciele, gdzie skóra została uszkodzona, i indywidualne cechy organizmu, czyli skłonności do tzw. bliznowacenia. Blizny zwykłe początkowo są zgrubiałe, twarde, o sinoczerwonym zabarwieniu, swędzące. Z czasem miękną, stają się jaśniejsze, ustępuje też swędzenie. Jeśli blizna jest niewielka i w mało widocznym miejscu, można ją zostawić w spokoju. Te większe lub widoczne po całkowitym zasklepieniu się rany warto smarować maścią na blizny albo żelem i delikatnie masować kolistym ruchem.
Jeśli coś zakłóci proces gojenia się rany i tworzenia się blizny, może powstać blizna przerosła. Niekiedy rozszerza się ona poza miejsce zranienia i często jest mało elastyczna. Aby blizna się nie powiększała, warto ją smarować preparatami zmiękczającymi blizny lub zakleić plastrem silikonowym.
Leczenie blizn – silikon
Istnieje wiele metod leczenia blizn. Największym problemem jest terapia przerostowych blizn i bliznowców. Jest ona trudna, kosztowna i wiąże się z dużym ryzykiem nawrotów. Najlepiej jest zatem na wczesnym etapie gojenia przeciwdziałać tworzeniu nieprawidłowej blizny.
Obecnie zgodnie z obowiązującymi zaleceniami opracowanymi przez grupę międzynarodowych ekspertów jako postępowanie pierwszego rzutu w profilaktyce nieprawidłowego bliznowacenia zalecane są plastry lub żele silikonowe.
Ich użycie jest standardowym postępowaniem m.in. po zabiegach chirurgii plastycznej. Plastry/żele silikonowe nie tylko zmniejszają ryzyko nieprawidłowego bliznowacenia, ale poprawiają wygląd już istniejących blizn przerostowych i keloidów. Są łatwe w użyciu i dobrze tolerowane.
Dzięki swoim właściwościom fizyko-chemicznym silikon jest nazywany drugą skórą. Dlatego plastry silikonowe są zalecane jako postępowanie pierwszego rzutu w profilaktyce i leczeniu nieprawidłowego bliznowacenia. Zastosowanie silikonu powoduje, że nad blizną tworzy się cienka, przeźroczysta błona silikonowa, która zapewnia idealne warunki do odpowiedniej regeneracji. Wyjątkowe właściwości silikonu w postaci plastrów/żelu sprawiają że silikon może poprawić wygląd blizny dojrzałej nawet po 10 latach.
Inne metody leczenia
Metody fizjoterapeutyczne – przyczyniają się do usprawnienia procesu gojenia ran, a także pomagają w uzyskaniu sprawności w przypadku wystąpienia powikłań, takich jak np. przykurcze. Metody te uelastyczniają bliznę, przyczyniają się w ten sposób do usprawnienia uszkodzonej okolicy ciała, ponadto poprawiają estetykę uszkodzonego obszaru. Światło spolaryzowane – przyspiesza proces gojenia się ran jednocześnie poprawiając mikrokrążenie. Laseroterapia jest wskazana do ran pooperacyjnych.
W leczeniu blizn można tez stosować: olejki eteryczne rumianek, rozmaryn, lawenda, preparaty z celubli i masy perłowej i opatrunki syntetyczne. Inna metoda jest terapia uciskowa. Jest to skuteczna forma terapii bliznowców i blizn przerosłych. Polega na mechanicznej kompresji (ucisku) wywołanej przez stosowanie pończoch uciskowych lub odpowiednich bandaży. Powoduje ona miejscowe niedokrwienie tkanek, ograniczenie aktywności fibroblastów oraz degenerację kolagenu.
Do inwazyjnych metod zaliczamy: wycięcie chirurgiczne blizny i ponowne zszycie tkanek, operacje plastyczne z przesunięciem/użyciem płatów skórnych, laseroterapię, mikrodermoabrazję (blizny potrądzikowe), kriochirurgię, iniekcje preparatów sterydowych w miejsce blizny oraz mezoterapię igłową i bezigłową.
Dr Jacek Tulimowski
