System do bezinwazyjnej inspekcji towarów wielkogabarytowych CANIS, wspólne dzieło firmy PID Polska oraz Zakładu Aparatury Jądrowej NCBJ, został tegorocznym laureatem godła Teraz Polska w kategorii innowacje. W Świerku powstaje m.in. serce urządzenia, czyli akcelerator będący źródłem skanującej wiązki promieniowania gamma. Dziś na uroczystości w Pałacu Prezydenckim dyplom i statuetkę godła wręczyła przedstawicielom naszych instytucji pani Agata Kornhauser-Duda.
W Pałacu Prezydenckim zostali nagrodzeni przedsiębiorcy, których produkty, usługi i przedsięwzięcia innowacyjne cechuje nie tylko wysoka jakość, ale też ogromny potencjał, aby pracować na rzecz rozwoju Polski i jej promocji w świecie.
Wręczenie godła Teraz Polska. Od lewej: Agata Kornhauser-Duda, Mikołaj Wroniszewski, prezes PID Polska, Edyta Dymowska, dyrektor ZdAJ, Michał Kleiber, przewodniczący Kapituły Teraz Polska (Foto: Krzysztof Kurek / NCBJ)
W 32 edycji konkursu Teraz Polska nagrodzono w tym roku 23 produkty, usługi i innowacje. Jedną z trzech nagrodzonych innowacji jest polski system kontroli ładunków MultiControl CANIS – urządzenie radiograficzne, do skanowania ładunków wielkogabarytowych za pomocą wiązki promieniowania rentgenowskiego o wysokiej energii. Rozwiązanie to jest unikalne w skali globalnej, ponieważ pozwala na wydajne i równoczesne skanowanie towarów o różnej gęstości.
Skonstruowany i zbudowany w Zakładzie Aparatury Jądrowej NCBJ dwuenergetyczny akcelerator dedykowany do systemu MultiControl CANIS umożliwia płynną zmianę energii wiązki w czasie rzeczywistym w pełnym zakresie energii, tj. od 2 MeV do 9 MeV. Dzięki temu możliwe jest skanowanie ładunków o różnej gęstości jak np. pianka poliuretanowa, tworzywa sztuczne lub kompozyty polimerowe, które charakteryzują się niską gęstością, a także przedmiotów o dużej gęstości, jak: metale nieżelazne, stal lub bloki specjalnego betonu zbrojonego.
Rozwiązanie umożliwia kontrolę ładunku w bezinwazyjny, szybki i precyzyjny sposób. Służby kontroli granic – i nie tylko – otrzymują nieocenione narzędzie do wykrywania niezadeklarowanych towarów, kontrabandy, broni czy dzieł sztuki. MultiControl CANIS umożliwia inspekcję ładunków cargo, wagonów kolejowych i pojazdów wielkogabarytowych. CANIS jest obecnie głównym produktem spółki MultiControl. W ofercie firmy znajduje się zarówno wersja modułowego systemu suwnicowego (tzw. gantry) do kontroli pojazdów na przejściach granicznych i kontenerów cargo, jak i stacjonarny system do kontroli wagonów kolejowych.
System MultiControl CANIS do swojej budowy wykorzystuje zaawansowane technologie bazujące na rodzimej technologii akceleratorowej. Źródło promieniowania to wysokoenergetyczny akcelerator liniowy o podwójnej energii w zakresie 2 do 9 MeV. Opracowana przez naukowców z NCBJ płynna regulacja energii w pełnym zakresie roboczym umożliwia precyzyjne działanie niezależnie od gęstości skanowanego towaru.
Tego typu rozwiązanie umożliwia dopasowanie energii do skanowanego obiektu i stanowi istotna przewagę systemu na tle konkurencyjnych produktów oferowanych na rynkach światowych. Dodatkowo wiązka akceleratora zmieniająca energię z częstotliwością do 1000 Hz, pozwala wychwycić najmniejszy detal na analizowanym obrazie. Wysoka jakość obrazu to także rozwiązanie oparte na precyzyjnych scyntylatorach i liniowych detektorach. Cały system indywidualnie dopasowany do potrzeb klienta uwzględnia najnowsze rozwiązania, które na bieżąco są opracowywane przez naukowców NCBJ przy współpracy z firmą. Przyspieszenie interpretacji obrazu poprzez obróbkę wstępną czy kontrola źródła promieniowania poprzez panel użytkownika wykorzystujący proces autokalibracji i regulacji kąta wiązki to tylko niektóre z wykorzystywanych rozwiązań systemu MultiControl CANIS.
Przy projektowaniu systemu, twórcy korzystali z pomocy polskich służb celnych wykorzystując zgłaszane uwagi i starając się znaleźć rozwiązania najlepiej odpowiadające realnym potrzebom. System MultiControl CANIS działa od dwóch lat na kolejowym przejściu granicznym na zewnętrznej granicy Unii Europejskiej w Kuźnicy Białostockiej. W tym czasie wielokrotnie wykazał swoją przydatność wykrywając np. próby przemytu papierosów ukrytych w wagonach z węglem.
Dr Marek Pawłowski
