Parlament Europejski domaga się od 2016 roku ustanowienia stałego mechanizmu ochrony demokracji i praworządności. Od dwóch lat nalega, aby nowe narzędzie było powiązane z ochroną budżetu Unii Europejskiej, gdy państwo członkowskie konsekwentnie nie przestrzega zasad praworządności. W przyjętej 7 października br. rezolucji, przy 521 głosach za, 152 przeciw i 21 wstrzymujących się od głosu, Parlament Europejski przedstawia swój wniosek dotyczący mechanizmu UE mającego na celu ochronę i wzmocnienie demokracji, praworządności i praw podstawowych.
Coroczne zalecenia dla krajów UE muszą być powiązane z mechanizmem przestrzegania wartości UE, konsekwencjami za uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego i skutkami budżetowymi.
Potrzeba skutecznego mechanizmu
W rezolucji powtórzono obawy posłów dotyczące „wzrostu i utrwalania się tendencji autokratycznych i nieliberalnych” pogłębionych dodatkowo przez COVID-19, a także „korupcji, dezinformacji i zawłaszczania państwa” w kilku państwach UE. Stwierdzono też, że Unia nie dysponuje narzędziami niezbędnymi do zaradzenia „bezprecedensowemu i nasilającemu się kryzysowi wartości leżących u jej podstaw” i wskazano na niezdolność Rady do osiągnięcia istotnych postępów w procedurach z art. 7. Zauważono, że „pozwala to na dalsze odchodzenie od wartości”.
Należy skutecznie chronić porządek prawny Unii Europejskiej, podstawowe prawa jej obywateli i jej międzynarodową wiarygodność przed osłabieniem wartości określonych w art. 2. Dlatego posłowie proponują przebadane naukowo narzędzie, które byłoby oparte na dowodach, stosowane jednakowo, obiektywnie i sprawiedliwie wobec wszystkich państw członkowskich i byłoby zgodne z zasadami pomocniczości i proporcjonalności.
Porozumienie międzyinstytucjonalne w sprawie rocznego cyklu monitorowania wartości Unii
Nowy roczny cykl monitorowania musi obejmować aspekty prewencyjne i naprawcze koncentrujące się na zaleceniach dla poszczególnych krajów, zawierać harmonogram i cele powiązane z konkretnymi środkami, w tym procedurami określonymi w art. 7, postępowaniami w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego oraz skutkami budżetowymi (po wejściu w życie). Wniosek Parlamentu wzmocniłby i zastąpił istniejące mechanizmy, takie jak sprawozdanie Komisji Europejskiej na temat praworządności.
Cytat „Nasza propozycja zastępuje jednym rocznym cyklem monitorowania kilka narzędzi, które okazały się nieskuteczne. Nierozwiązanie poważnych problemów zidentyfikowanych w tym obszarze może prowadzić do podjęcia konkretnych środków naprawczych, które byłyby bardziej skuteczne niż nasze obecne, niespójne ramy, zwłaszcza gdy te środki zostaną powiązane ze skutkami budżetowymi. Zawarcie porozumienia międzyinstytucjonalnego byłoby potężnym sygnałem, że UE poważnie podchodzi do ochrony swoich podstawowych wartości”, powiedział sprawozdawca Michal Šimečka (Renew, SK).
Posłowie do Parlamentu będą czekać na przedstawienie przez Komisję wniosku ustawodawczego w oparciu o tę rezolucję. (inf)
