Polskie Forum Osób Niepełnosprawnych wystosowało dramatyczny list do prezydenta Andrzeja Dudy i premiera Mateusza Mazowieckiego w związku z pandemią COVID-19. W piśmie przedstawiono poważne zaniepokojenie sytuacją ponad 150 tysięcy osób przebywających w instytucjach stałego pobytu w ramach pomocy społecznej i opieki zdrowotnej. Są to pensjonariusze m.in. domów pomocy społecznej, ośrodków wsparcia, zakładów opiekuńczo-leczniczych, zakładów pielęgnacyjno-opiekuńczych i szpitali psychiatrycznych.
Osoby te są obecnie w sytuacji trudniejszej niż kiedykolwiek – napisał w liście dr Krzysztof Kurowski w imieniu prawie 330 stowarzyszeń i organizacji: – Ponury kryzys w domach pomocy społecznej w Europie w Hiszpanii, Francji i Włoszech spowodował śmierć tysięcy mieszkańców domów pomocy społecznej oraz innych instytucji całodobowych. Przypadki zaniedbań były tam porażające (m.in. porzucenie mieszkańców czy pozbawienie ich jedzenia.
Jeśli podobny kryzys nawiedzi Polskę, umrzeć może nawet ⅓ mieszkańców domów pomocy społecznej, zakładów opiekuńczo-leczniczych i zakładów pielęgnacyjno-opiekuńczych. Taki los może spotkać ponad 40 tysięcy osób z niepełnosprawnościami i seniorów. Pozostałych czekają bardzo bolesne skutki, zarówno znaczne pogorszenie stanu zdrowia fizycznego (np. na skutek odleżyn), jak i psychicznego (np. traumy).
Już teraz media alarmują o co najmniej 16 instytucjach poddanych kwarantannie i odciętych od świata oraz co najmniej 304 osobach zarażonych koronawirusem i co najmniej 2 zmarłych:, m.in. w Niedabylu (ponad 90 proc. zarażonych mieszkańców i personelu), Tomczycach (blisko 70 proc. zarażonych mieszkańców), Jakubowicach, Koszęcinie (przymusowa ewakuacja wszystkich mieszkańców), Skarżysku-Kamiennej, Gorzycach, Starym Goździe (3 członków personelu na 88 pacjentów), Bochni, Bytomiu (149 osób w kwarantannie), Krakowie, Warszawie (Mokotów, w tym pacjenci wymagający dializ).
Ryzyko zakażenia koronawirusem i śmierci mieszkańców instytucji całodobowych jest radykalnie wyższe niż w przypadku innych grup. Do tego dochodzi możliwość nadużyć związanych z pozostawaniem w izolacji, zaniedbaniem, a nawet porzuceniem. Sytuacje te, niezależnie od ryzyka związanego z koronawirusem, mogą doprowadzić do zapaści zdrowia i śmierci.
W sytuacji braku podjęcia natychmiastowych, skoordynowanych i szeroko zakrojonych działań mieszkańców instytucji całodobowych może czekać masowa tragedia i kryzys humanitarny niespotykanej skali. Apelujemy o niezwłoczne wprowadzenie następujących rozwiązań:
1. Powołanie Zespołu Zarządzania Kryzysowego (ZZK) ds. osób z niepełnosprawnościami przy Pełnomocniku Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych. 2. Uszczegółowienie Instrukcji MRPiPS dla instytucji stałego pobytu oraz świadczenia usług społecznych. 3. Zapewnienie ciągłości świadczenia usług osobom z niepełnosprawnościami i osobom starszym (w tym poprzez wykorzystanie zasobów Wojsk Obrony Terytorialnej). 4. Utworzenie w samorządach bazy osób wymagających wsparcia i sieci instytucji wspierających. 5. Monitorowanie sytuacji mieszkańców instytucji stałego pobytu oraz osób korzystających z usług społecznych.
Szczegółowy Plan proponowanego przez PFON działania kryzysowego został dołączony do pisma. Autorzy listu zadeklarowali pełną współpracę przy działaniach zapobiegawczych oraz interwencyjnych. Teraz czekają na szybką reakcję prezydenta i rządu w tej niebywale trudnej sytuacji wywołanej pandemią COVID-19.
dr Krzysztof Kurowski, Polskie Forum Osób Niepełnosprawnych
