W europejskiej rywalizacji o dotacje z Programu LIFE wnioskodawcy z Polski mają duże szanse na uzyskanie dofinansowania. Wystarczy tylko dobre przygotowanie projektu i odważne sięganie po środki. Budżet Programu LIFE przekracza 2,5 mld euro. Część tych pieniędzy powinna trafić do polskich beneficjentów, którzy z sukcesem zrealizowali już wiele projektów środowiskowych, klimatycznych i przyrodniczych, ocenionych bardzo dobrze przez Komisję Europejską. O uproszczonej procedurze, która może być dodatkowym impulsem do podejmowania takich działań rozmawiamy z Anną Król, zastępcą prezesa Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
– Zmieniona w tegorocznym naborze procedura aplikowania o dotacje w ramach podprogramu „Środowisko” jest ułatwieniem dla wnioskodawców?
– Przesłanie do Komisji Europejskiej propozycji dotyczącej rozwiązania problemu środowiskowego w dziesięciostronicowym konspekcie jest bez wątpienia dużo prostsze niż przygotowanie od razu pełnego wniosku. Tę wstępną koncepcję (concept note) będzie trzeba przekazać do Brukseli najprawdopodobniej do połowy czerwca. Concept note powinien zawierać podstawowe informacje o planowanym przedsięwzięciu, wskazywać na jego innowacyjny charakter, np. pozwalający na przetestowanie nowatorskiej technologii. Trzeba w nim uwzględniać dane o beneficjencie koordynującym i jego partnerach, podejmowanych działaniach, ryzyku, efektach i trwałości rezultatów, które mają wynikać z realizacji projektu. Ta koncepcja ma być wizytówką pokazującą projekt w atrakcyjny sposób, zaciekawić koncepcją rozwiązania problemu i pokazać potrzebny budżet na to przedsięwzięcie. Podkreślić, jaka jest jego wartości dla rozwiązywania istotnych dla Europy problemów środowiskowych oraz pokazać nowe efektywne podejście do istniejącego problemu. Przedstawiona propozycja, w szczególności w projektach środowiskowych, to pokazanie nowego rozwiązania technologicznego czy organizacyjnego lub modelu biznesowego, które ma przekonać Komisję Europejską do pozytywnej oceny planowanego projektu. Przejście do drugiego etapu naboru i możliwość złożenia wniosku do KE będzie bowiem uzależnione od uzyskania wymaganej procedurami minimalnej ilości punków dopuszczających. Dwuetapowa procedura jest bez wątpienia uproszczeniem, ale obowiązuje tylko w stosunku do projektów podprogramu „Środowisko”. W podprogramie „Klimat” zostaje utrzymany jednoetapowy system aplikowania o unijne dotacje z zachowaniem wrześniowego terminu na składanie wniosków.
– Według jakich kryteriów oceniane będą te wstępne koncepcje?
– Dwa kryteria są dominujące: ogólna jakość wniosku oraz europejska wartość dodana. Ważne jest, aby testowane rozwiązania w pilotażowych projektach, mogły być po pewnej modyfikacji powszechniej stosowane w innych regionach czy krajach Europy, do rozwiązywania analogicznych problemów. Dodatkowym atutem jest ponadnarodowy charakter projektu i wspólna jego realizacja z europejskimi partnerami. Po dokonaniu tej wstępnej oceny ustalony zostanie ranking koncepcji. Twórcy najlepszych z nich, zostaną zaproszeni do drugiego etapu i złożenia wniosku. Wytyczne dla wnioskodawców oraz zasady oceny wniosków będę opublikowane w dniu otwarcia tegorocznego naboru pod koniec kwietnia.
– Jak długo wnioskodawcy będą czekać na ocenę koncepcji?
– Najprawdopodobniej do października, natomiast czas na złożenie pełnej wersji wniosku wyznaczono na styczeń 2019 r. Być może w formularzach aplikacyjnych pojawią się zmiany, ale potwierdzimy to dopiero po ogłoszeniu naboru przez Komisję Europejską. Jeśli te zmiany nastąpią, to nie będą się znacząco różnić od tych, które obowiązywały w latach ubiegłych. Ocena złożonych wniosków zakończy się w czerwcu 2019 roku. Podpisywanie umów pomiędzy KE i beneficjentem planowane jest na lipiec przyszłego roku.
– Na jakie wsparcie mogą liczyć wnioskodawcy ze strony NFOŚiGW?
Nasi eksperci od kilku lat służą wnioskodawcom pomocą w przygotowywaniu wniosków do LIFE. Nabór w roku 2017 r. pokazał, iż wzrosło zainteresowanie tym programem i pojawiła się znacznie większa liczba wniosków składanych do KE przez polskich beneficjentów. W naborze 2018 naszym celem jest dalsze zwiększenie tej liczby i jeszcze lepsza jakość składanych wniosków. Prowadzimy indywidualne konsultacje i szkolenia adresowane do przedstawicieli samorządów, przedsiębiorców, klastrów branżowych, instytutów naukowych i uczelni Na takie szkolenia zapraszamy również organizacje pozarządowe i instytucje zainteresowane realizacją projektów z dziedziny przyrody i różnorodności biologicznej, ponieważ o dotację z Programu LIFE może aplikować każdy podmiot, zarejestrowany na terenie Unii Europejskiej. Oprócz pomocy merytorycznej angażujemy się finansowo we wsparcie przedsięwzięć dofinansowanych z Programu LIFE. Narodowy Fundusz w jego realizację włączył się w 2008 roku jako instytucja współfinansująca i od tego czasu podpisaliśmy 75 umów o dofinansowanie w formie dotacji i 14 w formie pożyczek. Łączenie środków unijnych i NFOŚiGW w montażu finansowym umożliwia udzielenie wnioskodawcom dotacji od 70 do 100 proc. kosztów kwalifikowanych, w zależności od formy prawnej i zakresu projektu. Wnioskodawcy w ramach ogłoszonego naboru będą mogli również ubiegać się o dofinansowanie w formie pożyczek na zapewnienie wymaganego wkładu własnego oraz na zachowanie płynności finansowej przedsięwzięć współfinansowanych ze środków instrumentu finansowego LIFE. Taka forma montażu finansowego wyróżnia Polskę na tle innych krajów unijnych, które nie mają instytucji podobnej do NFOŚiGW, dlatego nie mogą korzystać z dodatkowego mechanizmu wsparcia projektów LIFE na poziomie krajowym. Komisja Europejska docenia znaczenie istniejącego w Polsce systemu współfinansowania ekologicznych projektów i ma pewność, że dodatkowe pieniądze z NFOŚiGW gwarantują beneficjentom skuteczną pomoc w realizacji projektów z Programu LIFE zaakceptowanych w Brukseli. Sądzimy, że w tym roku może być duża liczba projektów dzięki uproszczonej procedurze i atrakcyjnej formie wsparcia takich projektów.
Dziękuje za rozmowę
Z Anną Król, zastępcą prezesa NFOŚiGW rozmawiała Jolanta Czudak
Więcej o Programie LIFE i naborze wniosków w publikacji, która ukaże się 23.04.2018 w Dzienniku Gazecie Prawnej
