Jest szansa na znaczny postęp w kwestii gospodarowania odpadami w Polsce. Do końca 2022 r. potrwają nabory, które Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej ogłosił w ramach programu „Racjonalna gospodarka odpadami”. Samorządy, przedsiębiorstwa i inne podmioty mogą ubiegać się o dofinansowanie inwestycji związanych z selektywnym zbieraniem odpadów, budową instalacji do gospodarowania nimi oraz wykorzystaniem odpadowych paliw w energetyce. Pieniądze na wsparcie, w zależności od rodzaju projektów, będą pochodzić ze środków krajowych albo z unijnego Funduszu Modernizacyjnego, deklarowali 22 grudnia szefowie NFOŚiGW podczas konferencji prasowej z udziałem przedstawicieli Banku Ochrony Środowiska i Banku Pekao.
Głównym celem naborów uruchomionych 6 grudnia 2021 r. przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej jest udzielanie finansowego wsparcia – zależnie od poszczególnych części programu – jednostkom samorządu terytorialnego i ich związkom, firmom, spółkom i przedsiębiorstwom oraz niektórym instytucjom państwowym i organizacjom pożytku publicznego – na podejmowane przez nie rozmaite projekty związane z gospodarowaniem odpadami i zapobieganiem powstawaniu odpadów.
– W Polsce w ciągu roku wytwarza się średnio 14,5 mln ton odpadów komunalnych, a od niemal dekady ilość ta systematycznie wzrasta o około 0,5 mln ton rocznie, co sprawia, że racjonalna gospodarka odpadami jest jednym z naszych priorytetów – podkreśla prof. Maciej Chorowski, prezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. – Nowe propozycje dofinansowania inwestycji w tej sferze powinny sprawić, że w naszym kraju powstanie w najbliższych latach szereg kolejnych obiektów i systemów gospodarowania odpadami, przy wykorzystaniu najnowocześniejszych i najbardziej ekologicznych technologii. Nowe projekty, w połączeniu z postępami we wdrażaniu gospodarki o obiegu zamkniętym oraz ze zmianami demograficznymi i legislacyjnymi, pozwolą ustabilizować ilość wytwarzanych odpadów na poziomie 15 mln ton rocznie, a przede wszystkim wzmocnić krajową gospodarkę odpadową – dodaje szef NFOŚiGW.
Prowadzony przez NFOŚiGW program priorytetowy „Racjonalna gospodarka odpadami” to instrument wsparcia dla przedsięwzięć mających pomóc w rozwiązaniu problemu zagospodarowania odpadów w Polsce, w tym ich zbieraniu, recyklingu i powtórnym wykorzystaniu, a także przetwarzaniu termicznym z wytworzeniem energii i ciepła. Program składa się z kilku części, a Narodowy Fundusz ogłosił ogólnodostępne nabory w trzech segmentach: selektywnego zbierania i zapobiegania powstawaniu odpadów, instalacji gospodarowania odpadami oraz wykorzystania paliw alternatywnych na cele energetyczne.
Pieniądze otrzymane z NFOŚiGW mogą być przeznaczone na budowę nowych, rozbudowę lub modernizację istniejących instalacji termicznego przekształcania odpadów wytworzonych z odpadów komunalnych z wytwarzaniem energii w warunkach wysokosprawnej kogeneracji. Wsparcie kierowane jest do jednostek samorządu terytorialnego i ich związków oraz przedsiębiorców w rozumieniu ustawy z dnia 6 marca 2018 r. Limit środków przeznaczonych na dofinansowanie w tej części programu wynosi miliard zł, a wsparcie może być udzielone w formie dotacji i pożyczki.
Wsparciem inwestycji, które mogą otrzymać dofinansowanie w ramach naborów NFOŚiGW zainteresowany jest także sektor bankowy. — Globalna gospodarka stoi przed wieloma wyzwaniami w kontekście najistotniejszego celu naszych czasów – walki z globalnym ociepleniem i jego skutkami. Istotne jest ograniczenie produkcji odpadów, rozwój recyklingu, a ostatecznie dojście do gospodarki o zamkniętym obiegu. Rozwój instalacji termicznego przekształcania odpadów jest ostatnim w łańcuchu gospodarki śmieciami, ale bardzo istotnym elementem tej zmiany. Dzięki tej technologii możemy przekształcić odpady – niezdatne do innego wykorzystania – w zasób, dzięki któremu pozyskamy energię. To szczególnie ważne dla dywersyfikacji produkcji zielonej energii oraz poprawy konkurencyjności polskiej gospodarki w nowych realiach Europejskiego Zielonego Ładu — komentuje Marzena Koczut, wiceprezes Banku Ochrony Środowiska
– Naszym celem, a zarazem misją, jest aktywny udział w finansowaniu zielonej transformacji naszego kraju. Już od lat wspieramy projekty, które przyczyniają się do ochrony środowiska i zwiększają komfort zdrowotny życia mieszkańców Polski. Jesteśmy liderem w finansowaniu samorządów przy realizacji projektów infrastruktury komunalnej z zakresu zagospodarowania odpadów komunalnych, w tym budowy sortowni, biokompostowni czy też termicznych instalacji ich przetwarzania. Projekty związane z zagospodarowaniem odpadów komunalnych w naturalny sposób wpisują się w naszą strategię ESG: Odpowiedzialny Bank wspierający Zrównoważony Rozwój – mówi Jerzy Kwieciński, wiceprezes Banku Pekao, nadzorujący Pion Bankowości Korporacyjnej, Rynków i Bankowości Inwestycyjnej.
Na marginesie warto zaznaczyć, że w Polsce odpady po selektywnej zbiórce (tzw. odpady resztkowe) kierowane są głównie do 179 instalacji MBP (mechaniczno-biologiczne przetwarzanie), a także do spalarni odpadów, których w kraju funkcjonuje obecnie 9 (kolejne powstają w Gdańsku, Olsztynie, Warszawie, Krośnie i Nysie) oraz jako paliwo alternatywne trafiają do spalenia w cementowniach. Szacuje się, że dla domknięcia systemu gospodarki odpadami w Polsce, roczna wydajność spalarni powinna być dość szybko zwiększona przynajmniej o około 2 mln ton. Przy czym termiczne przekształcanie odpadów z odzyskiem energii (jako część systemu ciepłowniczego) jest i pozostanie tylko komplementarnym do recyklingu komponentem systemu zagospodarowania odpadów komunalnych. Instalacje spalania stanowią zatem dopełnienie szerokiego systemu gospodarki o obiegu zamkniętym. Należy pamiętać, że brak możliwości wykorzystania tzw. frakcji palnej jest z jednej strony marnotrawstwem źródła energii mogącego zaspokoić nawet do 10 proc. zapotrzebowania na ciepło sieciowe, a jednocześnie przyczyną wzrostu opłat ponoszonych przez mieszkańców.
Nabory wniosków w wymienionych wyżej trzech częściach programu „Racjonalna gospodarka odpadami”, które NFOŚiGW rozpoczął 6 grudnia 2021 r., potrwają nieco ponad rok i zakończą się 30 grudnia 2022 r. Łączny budżet wszystkich części programu wynosi 2,5 mld zł, w tym połowa tej alokacji, czyli 1 mld 250 mln zł, przeznaczona jest na dotacje, a druga połowa – na zwrotne formy dofinansowania (pożyczki). W ogólnej kwocie wspomnianego budżetu 1 mld zł stanowią środki z Funduszu Modernizacyjnego. (NF)
