Czy wiesz, że… dostęp do opieki medycznej na obszarach wiejskich jest 2-2,5 raza gorszy, niż w mieście, a liczba placówek medycznych na terenach wiejskich jest dwukrotnie mniejsza, niż w miastach. Tymczasem… co roku w Polsce z powodu nowotworów umiera 100 tys. osób.
Jak widać problem jest poważny. W Polsce drugą najczęstszą przyczyną zgonów są nowotwory złośliwe. Ich mianem określa się grupę około 100 schorzeń, które zostały sklasyfikowane w Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów. Stanowią narastający i bardzo poważny problem zdrowotny polskiego społeczeństwa. Najczęściej występującym nowotworem u mężczyzn jest nowotwór płuca, który stanowi około ⅕ zachorowań. Wśród kobiet najczęściej występuje rak piersi. Zachorowania na nowotwory złośliwe nie pojawiają się w życiu człowieka ze stałą częstotliwością. Ryzyko wzrasta wraz z wiekiem, a większość zachorowań występuje po 60 roku życia.
Z pomocą nieuleczalnie chorym pacjentom przychodzi opieka hospicyjna. Prawdą jest, że do hospicjów są kierowani głównie chorzy na nieuleczalne nowotwory w ostatniej fazie swojego życia. Jednak wielu chorych, szczególnie wśród pacjentów dziecięcych cierpi z powodu innych schorzeń. Im hospicja również oferują swoją opiekę. Kiedyś hospicjum było miejscem, w którym podróżni mogli uzyskać pomoc i bezpieczny azyl. Wraz z upływem czasu słowem tym określało się miejsca, w których udzielano pomocy biednym, bezdomnym i chorym. Obecnie hospicjum jest miejscem skierowanym dla osób cierpiących na nieuleczalne choroby.
Placówki hospicyjne oferują zarównoopiekę stacjonarną i domową, co oznacza, że hospicjum może “przemieszczać się” wraz z pacjentem. Opieką hospicyjną można otoczyć chorego tam, gdzie tego potrzebuje, na przykład w jego domu. Szacuje się, że aż 70 proc. opieki hospicyjnej to opieka świadczona w ramach hospicjum domowego!
Jednak ciągle hospicjów jest zbyt mało. Nieustannie trwają prace nad upowszechnianiem i oswajaniem idei hospicyjnej. Badania NIK wykazują, że z opieki domowej korzysta ponad 30 proc. mniej pacjentów z gmin wiejskich, niż miejskich. Obszary wiejskie zajmują 93 proc. powierzchni Polski. Niestety, ich mieszkańcy mają poważny problem z dostępem do opieki paliatywno-hospicyjnej. Możliwość chorowania w domu zwiększa poczucie bezpieczeństwa i daje możliwość uczestniczenia w życiu rodzinnym. Dodatkowo zespół hospicyjny poza profesjonalną opieką często udziela również, pomocy w czynnościach dnia codziennego, jak przygotowanie posiłku, podanie leków lub zmiana opatrunku.
Według wytycznych Ministerstwa Zdrowia wśród pacjentów dorosłych na świadczenia w ramach opieki paliatywno-hospicyjnej mogą liczyć osoby dotknięte: nowotworami, chorobami wywołanymi przez ludzki wirus upośledzenia odporności HIV (AIDS), następstwa chorób ośrodkowego układu odpornościowego, kardiomiopatię, niewydolność oddechową oraz owrzodzenie odleżynowe.
Głównym celem opieki domowej jest podniesienie i utrzymanie godnej jakości życia chorych w ostatnich dniach, miesiącach, a nawet latach ich życia. Hospicja kierują się zasadą akceptacji nieuchronności śmierci. Nie stosują terapii mającej na celu wydłużenie życia chorego za wszelką cenę. Leczenie skupia się na kontrolowaniu objawów somatycznych i psychicznych. W skład zespołu świadczonej opieki wchodzą lekarze, pielęgniarki, psycholodzy, rehabilitanci, duchowni, farmaceuci i pracownicy socjalni. W pomoc włączają się także wolontariusze. To właśnie oni są siłą napędową wielu hospicjów.
Sytuacja hospicjów domowych na terenach wiejskich wymaga wypracowania modelu opieki medycznej oraz społecznej wobec pacjenta. Opiera się on głównie na dostosowaniu usług hospicyjnych do realnych potrzeb pacjentów na terenach wiejskich. Konieczne są również zwiększenie liczby osób kwalifikujących się do leczenia hospicyjnego, dofinansowanie dojazdów do pacjentów, zwiększenie środków na edukację dla personelu, a także pacjenta i jego rodziny oraz rozszerzenie zadań opieki paliatywnej. To tylko niektóre z działań. Pomoc hospicjum może nieść każdy z nas. Jednym ze sposobów pomocy jest wsparcie finansowe w postaci przekazania 1 proc. podatku na daną placówkę. Dla pacjentów każda rzecz ma ogromną wartość, dlatego warto przekazać również dary rzeczowe.
Jednak przede wszystkim warto zaangażować się w wolontariat. Najważniejszym zadaniem wolontariusza jest dotrzymywanie towarzystwa choremu. Oznacza to pomoc w pielęgnacji, karmieniu, ale przede wszystkim wspólnie spędzany czas. Wolontariuszem hospicjum może zostać każdy, kto lubi pomagać. Warto włączyć się w stworzenie możliwie komfortowej jakości życia i dobrych warunków, gdy nie ma możliwości wyleczenia choroby. Pomóc w dawaniu nadziei na przeżycie w pełni czasu, który pozostał. Warto pomagać…
Autorka: Julia Mandykowska, studentka dziennikarstwa na UKSW
