Kościół greckokatolicki jest wspólnotą chrześcijan obrządku bizantyńskiego, która uznaje prymat papieża i stosuje dogmatykę katolicką, przy zachowaniu prawosławnych odrębności liturgicznych i prawnych. Podczas wrześniowej pielgrzymki do Słowacji, papież Franciszek będzie w Preszewie (Prešove) przewodniczył Liturgii św. Jana Chryzostoma która jest mocno osadzona w kontekście kulturotwórczego i religijnego dziedzictwa kościołów greckokatolickich w Europie Środkowej i Wschodniej.
W przededniu tego wydarzenia 26 sierpnia odbyła się międzynarodowa konferencja naukowa w trybie on-line, z udziałem uczonych i hierarchów wspólnoty chrześcijańskiej ze Słowacji, Polski, Rumunii, Chorwacji, Włoch, Stanów Zjednoczonych i Kanady. Konferencja inspirowana pielgrzymką Ojca Świętego i spotkaniem w Preszewie, siedzibie trzech biskupów: greckokatolickiego, prawosławnego i luterańskiego, zorganizowana została przy udziale kierowanej przez byłego rektora UKSW, ks. prof. Stanisława Dziekońskiego Warsaw New Tech University Foundation oraz Akademii WSB w Dąbrowie Górniczej.
Partnerami międzynarodowej konferencji byli: Istituto Storico Slovacco di Roma – Slovenský historický ústav v Ríme, Katedra filozofie a religionistiky, Gréckokatolícka teologická fakulta Prešovskej univerzity v Prešove, Instytut Pedagogiki, Wydział Nauk Społecznych, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Komisja do spraw Stosunków Polsko-Czeskich i Polsko-Słowackich Polskiej Akademii Nauk w Cieszynie O/Katowice oraz Parafia Greckokatolicka pw. Opieki Najświętszej Bogurodzicy w Szczecinie .
W czasie wielogodzinnej debaty, prowadzonej przez prof. dr hab. Marka Rembierza z Uniwersytetu Śląskiego, przypomniano historię powstania cerkwi greckokatolickiej na Słowacji, nawiązano do spuścizny Cyryla i Metodego oraz wielowiekowej tradycji liturgii Jana Chryzostoma, która przetrwała do naszych czasów w niezmienionej postaci. Szczegóły dotyczące programu pielgrzymki papieża Franciszka w Prešove, przedstawił główny organizator tej wizyty, doc. Mons. ThDr. Ľubomír Petrík. Program w języku polskim udostępniony jest pod adresem www.navstevapapeza.sk/sk/presov-pl
W obradach wiele uwagi poświęcono ponadczasowym przesłaniom zawartym w encyklikach i polityce programowej Ojca Świętego oraz potrzebie scalenia zróżnicowanych środowisk wspólnoty chrześcijańskiej. Były rektor Pontificia Facoltà Teologica San Bonaventura «Seraphicum», prof. dr hab. Zdzisław Kijas, autor książki „Papież Franciszek i nasze marzenia o kościele” przypomniał papieskie przesłana jego pontyfikatu. Fundamentalną zasadą i zadaniem kościoła według papieża, jest wychodzenie naprzeciw całym społecznościom ludzkim, żeby być blisko każdego człowiek. Podnosić i przebaczać, być gorliwym pasterzem, doceniać to co zwyczajne i usuwać przeszkody kierując się szlachetnością i miłosierdziem. Ideologia nie może przeważać nad moralnością, przytoczył słowa papieża Zdzisław Kijas i dodał, „nie jest dobrym chrześcijaninem ten kto dzieli religijną wspólnotę”.
W naukowej debacie wielokrotnie nawiązywano do kulturotwórczego dziedzictwa wspólnoty Wschodu i Zachodu, prowadzącej do religijnej solidarności. Zwracano też uwagę na znaczenie godności osoby i jej prawie do prywatności w kontekście społecznego przesłania papieża Franciszka. Celem międzynarodowej konferencji było też przybliżenie społeczeństwu tych wielowymiarowych kwestii, aby lepiej rozumieć i przygotować się na spotkanie papieża Franciszka w słowackim Prešove ze wspólnotą kościoła greckokatolickiego 14 września br.
Jolanta Czudak