Wykorzystanie paliw alternatywnych na cele energetyczne to jedno z zadań Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w programie priorytetowym „Racjonalna gospodarka odpadami”. Przez ponad rok do końca grudnia 2022 roku trwał nabór wniosków o dofinansowanie projektów w ramach tego programu, który podsumowano podczas śniadania prasowego 11 stycznia. Wnioskowana kwota dofinansowania przekroczyła 10 mld zł przy zakładanym budżecie na poziomie 3 mld zł. Pierwotnie wynosił miliard złotych, ale został zwiększony z uwagi na duże zainteresowanie potencjalnych inwestorów.
Wiceprezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Dominik Bąk zapowiedział, że instytucja wystąpi o zwiększenie środków z unijnego Funduszu Modernizacyjnego na realizację 39 inwestycji termicznego przekształcania odpadów lub paliw alternatywnych wytworzonych z odpadów komunalnych. W planach jest też zacieśnienie współpracy z Polskim Funduszem Rozwoju i bankami komercyjnymi, które są gotowe współfinansować inwestycje. Dominik Bąk dodał, że przedsięwzięcia, powinny powstać w ciągu najbliższych 5 lat.
W roku 2022 zawartych zostało 8 umów o dofinansowanie na łączną kwotę 546 mln zł, zapewniając jednocześnie dodatkową wydajność instalacji termicznego przekształcania paliw alternatywnych wytworzonych z odpadów komunalnych w wysokości 95 130 Mg/rok.
Narodowy Fundusz, jako instytucja bezpośrednio wdrażająca priorytetowy program, odpowiedziała na realną potrzebę dalece niewystarczających zdolności przerobowych instalacji zagospodarowania wysokokalorycznej frakcji odpadów w Polsce, gdzie pracuje 9 spalarni o potencjale przetworzenia ok. 1,3 mln ton odpadów rocznie, co jest całkowicie nieporównywalne z możliwością 96 zakładów niemieckich dysponujących mocą przerobową ok. 26,3 mln ton.
Przykładowo w Polsce na jednego mieszkańca przypada zaledwie 29 kilogramów odpadów wydajności dostępnych instalacji termicznego przekształcania odpadów i paliw wytworzonych z odpadów komunalnych, podczas gdy w Austrii wskaźnik ten wynosi 326 kg na mieszkańca, Szwecji 610 kg, a we Francji 211 kg.
Prof. Grzegorz Wielgosiński z Politechniki Łódzkiej zwrócił uwagę, że w Polsce z roku na rok zwiększa się ilość odpadów, a rocznie mamy ponad 2 mln ton odpadów komunalnych, których nie da się ponownie wykorzystać i nierzadko są nielegalnie składowane.
Zdaniem eksperta, powstanie planowanych spalarni i modernizacja istniejących to szansa na rozwiązanie tego problemu. Według unijnych wymogów, do 2035 roku składowanie odpadów komunalnych ma zaś zostać ograniczone do maksymalnie 10 proc.
Prof. Tadeusz Pająk z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie podkreślił, że powstanie większej liczby instalacji termicznego przetwarzania odpadów przyczyni się od zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego i ochrony klimatu.
Według wyliczeń prof. Tadeusza Pająka, zrealizowanie wszystkich inwestycji wspieranych przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, pozwoliłoby na ograniczenie ilości obecnie importowanego przez Polskę węgla o około jedną czwartą rocznie.
Możliwość wsparcia instalacji termicznego przekształcania odpadów lub paliw alternatywnych wytworzonych z odpadów komunalnych, generuje istotną zmianę jakościową systemu gospodarowania odpadami w Polsce. Stanowią także element transformacji ciepłownictwa i zmniejszenia zależności od importu nośników energii, wykorzystując frakcję palną odpadów. A co najważniejsze przyczynią się do zahamowania wzrostu kosztów ogrzewania i zagospodarowania odpadów w wymiarze lokalnym.
Ponieważ instalacje te mają szansę zaspokoić fundamentalne potrzeby polskiej gospodarki odpadami, racjonalnym jest zapewnienie adekwatnego wsparcia instalacji „waste-to-energy”, które w obliczu obecnego kryzysu, znakomicie przyczyniają się do zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego kraju, przy wykorzystaniu potencjału istniejącej infrastruktury ciepłowniczej.
Ponadto termiczne przekształcanie odpadów nienadających się do recyklingu to doskonały przykład zastosowania filozofii gospodarki o obiegu zamkniętym i wykorzystania odpadów komunalnych jako cennego surowca do produkcji „zielonej energii”, która za pośrednictwem nowoczesnych elektrociepłowni wraca do mieszkańców. Zapewnienie wystarczających mocy przerobowych do energetycznego wykorzystania całej frakcji palnej z odpadów, poza istotnym aspektem energetycznym, są czynnikiem niezbędnym dla „domknięcia” systemu gospodarki odpadami i jego zoptymalizowania.
