„Inżynier – osoba mająca wyższe wykształcenie techniczne. Jest to także określenie tytułu zawodowego nadawanego absolwentom przez wyższe uczelnie techniczne” – według słownika PWN. Czy te wyżej wymienione cechy kompleksowo opisują cechy „Inżyniera przyszłości”? Częściowo tak. Zatem, czy mówiąc o inżynierze „dnia dzisiejszego” czy tzw. „jutra”, myślimy o klasycznym twórcy rzeczy materialnych, użytkowych, czy mówimy
o wizjonerze i przedsiębiorcy, np. takim jak Elon Musk? Prawdopodobnie oba te opisy wzajemnie się uzupełniają.
Jak zatem wykształcić inżyniera, który będzie odpowiadał wymaganiom związanym z nieustannie rozwijającym się postępem technicznym, rewolucją i transformacją przemysłową (cyfryzacja, informatyzacja, automatyzacja, cyberbezpieczeństwo, ekologia etc.)? Nie ma na to złotego środka, ale można zdefiniować pewne kryteria. Po pierwsze, inżynier musi posiadać niezbędną klasyczną i ugruntowaną wiedzę. Po drugie, winien umieć implementować rozwiązania dla budowania lepszych technologii czy urządzeń finalnie konkurencyjnych produktów. Dzisiejszy inżynier powinien być przygotowany do dynamicznego przystosowania się do wymagającego środowiska społecznego i gospodarczego.
W kształtowaniu postawy inżyniera, ważnym wydaje się zwracanie uwagi na umiejętności miękkie: łatwe komunikowanie się z otoczeniem, umiejętność pracy w interdyscyplinarnych zespołach, predyspozycje psychofizyczne, tzw. kompetencje przekrojowe czy otwartość na różnorodność. Należy pamiętać, że dzisiaj jak i w przyszłości, inżynier – to znacznie więcej niż było to kilkadziesiąt lat temu. Nowe metody czy narzędzia, jak chociażby sztuczna inteligencja, zastąpią inżyniera w wielu aktywnościach. Jednakowoż, aby zweryfikować czy zwalidować poprawność działania AI niezbędny będzie „Inżynier przyszłości” – kreatywny, dobrze wykształcony i krytycznie myślący specjalista.
W związku z powyższym nasuwa się pytanie o model edukacji „Inżyniera przyszłości”. To obecnie kluczowe wyzwanie dla instytucji akademickich, głównie technicznych. Subiektywnie wyrażę stanowisko, że stosując niejako model hybrydowy nowoczesnego kształcenia inżynierów w powiazaniu z klasyczną podstawą można będzie zbliżyć się do założonego „optymalnego” modelu inżyniera. Nie można zaniedbać akademickich podstaw edukacji, ale główny nacisk powinien być nałożony na różnorodność, atrakcyjność kształcenia z wykorzystaniem nowoczesnych rozwiązań czy narzędzi (kompleksowe rozwiązywanie problemów, praca zespołowa – często w międzynarodowym ekosystemie, nauczanie praktyczne z dużym udziałem podmiotów zewnętrznych, stosowanie technik wspomagania metodycznego i technicznego, kształcenie ustawiczne, mobilność – Uniwersytety Europejskie etc.). Podsumowując wyrażam przekonanie, że inżynier nie może ograniczać się jedynie do wyksztalcenia stricte technicznego, aby kreować lepszą przyszłość w otaczającej go, trudnej rzeczywistości.
Wszystkim Laureatom jubileuszowej edycji plebiscytu o tytuł Złotego Inżyniera składam serdeczne gratulacje, życząc jednocześnie wytrwałości w pokonywaniu wyzwań dla budowania lepszego świata z poszanowaniem wszelkich wartości i norm.
prof. dr hab. inż. Teofil Jesionowski, czł. koresp. PAN, rektor Politechniki Poznańskiej
przewodniczący Konferencji Rektorów Polskich Uczelni Technicznych
