Laboratoria badawcze na UKSW gwarancją wysokiego standardu kształcenia studentów

Centrum Laboratoryjne Nauk Przyrodniczych na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego wyposażone jest w aparaturę badawczą na światowym poziomie. Nowoczesny sprzęt zakupiony przed kilkoma laty ze środków unijnych będzie służył również studentom dwóch nowych kierunków – lekarskiego i pielęgniarstwa, uruchamianych na tej publicznej uczelni. Rekrutacja na kierunek pielęgniarstwa kończy się w lutym, a na lekarski ruszy zaraz po uzyskaniu certyfikacji Polskiego Komitetu Akredytacyjnego.

Specjalistyczne laboratoria powstały na UKSW z myślą o rozwoju działalności naukowo – badawczej w wielu różnych dziedzinach, odpowiadających prawie 40 kierunkami kształcenia na 11 wydziałach tej uczelni. Pozwalają na prowadzenie kompleksowych i unikatowych badań z zakresu nauk przyrodniczych m.in.: biologii, neurofizjologii człowieka, nanotechnologii, elektrochemii, ekologii, ochrony środowiska, fizyki i chemii. Wszystkie laboratoria (ponad 40) mieszczą się w jednym budynku, oddanym do użytkowania przed trzema laty. Inwestycja dofinansowana została z funduszy unijnych.

– Pomysł stworzenia takiego centrum zrodził się na długo przed możliwością późniejszego urzeczywistnienia tej idei z grantów unijnych – wspomina ks. prof. Stanisław Dziekoński, rektor UKSW. – Kiedy obejmowałem funkcję rektora w 2012 r budowa obiektu była zakończona, ale w stanie surowym. Dzięki wspólnemu wysiłkowi wielu życzliwych osób i pracowników naukowych udało się nam uzyskać pierwszą dotację w wysokości 35 mln zł na dokończenie tej inwestycji. Później sięgaliśmy z sukcesem po kolejne środki unijne na wyposażenie laboratoriów z zakresu nauk przyrodniczych. Zadbaliśmy o taki sprzęt, z którego będą teraz mogli korzystać także studenci kierunku lekarskiego i pielęgniarskiego.

Wszystkie instytuty z zakresu nauk przyrodniczych:  chemii, fizyki, matematyki i biologii mają dostęp do świetnie wyposażonych laboratoriów i pracowni, w których odbywają się zajęcia dydaktyczne ze studentami. W laboratoriach Instytutu Ekologii i Bioetyki prowadzone są badania naukowe dotyczące m.in. zagadnień związanych z toksykologią, genetycznymi zagrożeniami, zdrowiem publicznym, ochroną i zarządzaniem środowiskiem.

Pracownia biochemii

Wyposażona jest w najnowocześniejsze analizatory biochemiczne, alergologiczne, immunologiczne do wykrywania różnych hormonów i  chorób oraz w sprzęt do badań morfologicznych krwi.  – Nasz aparat do wykonywania analiz  alergologicznych jest  tzw. złotym standardem w medycynie – wyjaśnia biochemik Maciej Sierakowski, asystent w Instytucie Ekologii i Bioetyki, zajmujący się biochemią człowieka i żywności. – Otrzymywane wyniki są lepsze nawet od próbek przywożonych do nas z niektórych szpitali do analiz porównawczych.  Na analizatorach biochemicznych możemy zrobić ok. 200 różnych badań wykonywanych z krwi. Oznaczyć m.in. poziom glukozy, kreatyniny, mocznika,  cholesterolu, trójglicerydów itd. Te badania obejmują  cały pakiet szczegółowych analiz.

Po uruchomieniu nowych kierunków lekarskiego i pielęgniarskiego  zajęcia w tej pracowni będą mieli także studenci Wydziału Medycznego. Obecnie ze znajdującego się tu sprzętu korzystają też studenci z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego i prowadzą tu swoje badania.

Pracownia toksykologii

Znajdujący się w pracowni toksykologii najnowszej generacji spektrometr plazmowy ICP do oznaczania i badania pierwiastków jest dumą Instytutu Ekologii i Bioetyki. – W próbce wodnej czy stałej możemy zbadać jednocześnie, aż 74 pierwiastki – demonstruje działanie urządzenia Maciej Sierakowski.  – Nie ma znaczenia czy to jest żywność, woda czy coś innego. Jesteśmy w stanie sprawdzić z czego to jest zbudowane, z jakich pierwiastków,   czy tam są metale ciężkie. To jest aparat uniwersalny. Wynik składu pierwiastkowego może nam powiedzieć o właściwościach fizyko-chemicznych badanej próbki.

Powstało już sporo prac magisterskich przy wykorzystaniu wyników badań prowadzonych na tym sprzęcie. Wykonywane są też badania medyczne na zawartość tych pierwiastków we krwi czy w moczu.

– Do badań medycznych mamy tu wiele innych urządzeń, m.in. do oznaczania zarówno wirusów jak i patogenów, które pozwalają na wykrycie różnych chorób np. boreliozy po ukąszeniu kleszcza – kontynuuje biochemik. –  Na innych uczelniach najczęściej takie badania wykonuje się ręcznie, a u nas robimy to automatycznie. Ustawiamy tylko odpowiedni program,  a sterowany komputerowo automat sam już pipetuje, miesza, inkubuje próbki i podaje wynik. Taka automatyzacja pracy przyspiesza badania. Studenci bardzo chętnie z tych urządzeń korzystają w realizacji swoich projektów badawczych.

Na innych polskich uczelniach i w laboratoriach analitycznych rzadko można spotkać tej klasy urządzenia. W pracowni toksykologii na UKSW prowadzone są  zajęcia m.in. z biochemii, ekotoksykologii oraz z chemii żywności.

Zajęcia z biologii molekularnej w laboratoriach  Wydziału Biologii  i Nauk o Środowisku

Na  zajęciach prowadzonych w tych pracowniach studenci poznają  techniki z dziedziny biologii molekularnej, aby później analizować najmniejsze części składowe komórek. – Robimy tu także badania genetyczne  – podkreśla dr Paweł Rusin, adiunkt na Wydziale Biologii  i Nauk o Środowisku. – Mamy kilka niewielkich grantów i obecnie poszukujemy patogenów odkleszczowych. Kolejny mały projekt związany jest z badaniem różnorodności gatunkowej u raków słodkowodnych. Wspólnie z Warszawskim Uniwersytetem Medycznym realizujemy  z kolei projekt dotyczący poliformizmów, czyli zmienności genetycznej w nowotworach jelita grubego. To są niezwykle ważne badania bo nowotwory to bardzo poważne zagrożenie dla chorych.

W laboratoriach są wszystkie urządzenia potrzebne do przeprowadzenia większości typów badań z dziedziny biologii molekularnej.  Sa tu termocylery, aparaty do elektroforezy, najnowocześniejszy cytometr przepływowy, komory laminarne, system do wizualizacji i dokumentacji żeli agarozowych jak i amidowych do analizy kwasów nukleinowych i białek. – Dzięki tym urządzeniom możemy obserwować reakcje namnażania fragmentów DNA,  prążki na żelach, w których znajduje się grupa identycznych fragmentów DNA, bądź identycznych fragmentów białek. Dla naukowców to jest podstawa w działalności badawczej, a dla studentów świetne zaplecze do nauki, dodaje dr Paweł Rusin.

Raj dla medyków

Z doskonale wyposażonej bazy na UKSW korzystają też studenci medycyny i to nie tylko z Warszawy. Przyjeżdżają tu robić badania, ponieważ laboratoryjny sprzęt jest nowocześniejszy, bardziej zautomatyzowany i mniej oblegany niż na uczelniach medycznych.  W laboratorium antropologicznym uczą się budowy człowieka, korzystają z aparatury do robienia zdjęć rentgenowskich kości i zębów.  W laboratoriach pomiarowych  prowadzą  pod mikroskopem konfokalnym obserwację  komórek np. rakowych, ich rozkład, pracę i powielanie w świetle laserowym.  Można je wybarwiać i dzięki tym wybarwieniom identyfikować  niewidoczne komórki schowane pod tkanką.

– W tym laboratorium  mamy też inne mikroskopy świetlne, wizyjne, a także systemy do przygotowania preparatów mikroskopowych, czyli mikroton do cięcia tkanek  z trzustki, wątroby czy innych organów, na bardzo cienkie plasterki, aby zrobić z nich preparaty.  Urządzenie do przygotowania  takich próbek jest wykonane przez lidera tych systemów na europejskim rynku, zapewniają użytkownicy tej aparatury.

Już niedługo z nowoczesnego wyposażenia Centrum Laboratoryjnego Nauk Przyrodniczych na UKSW będą korzystali także studenci Wydziału Medycznego, uruchamianego na tej publicznej uczelni. Zaplecza do nauki mogą im pozazdrościć inne uczelnie medyczne w kraju. Współpraca naukowo -badawcza może jednak tę lukę zapełnić, ponieważ UKSW jest otwarte na takie współdziałanie.

Jolanta Czudak