Dostęp do terapii biologicznych w Polsce jest kilkunastokrotnie niższy niż w innych krajach UE, pomimo znaczącego spadku cen i skuteczności leczenia chorób, z którymi sobie wcześniej nie radziliśmy. Ta sytuacja wymaga systemowej zmiany, ponieważ leczenie biologiczne jest u nas możliwe tylko w szpitalu, podczas gdy w innych krajach chorzy mogą przyjmować w domu wykupione w aptece leki biologiczne.
Do zaprezentowanego przez specjalistów podczas konferencji 8 czerwca modelu hybrydowego, który łączy dystrybucję leków podawanych w szpitalach z ich dostępnością w aptekach odniósł się wiceminister zdrowia Maciej Miłkowski. Stwierdził, że w Polsce brak jest podstawy prawnej do wprowadzenia takiego rozwiązania, dlatego szanse na realizację oczekiwań środowiska medycznego są nikłe.
Leki biologiczne, które są wytwarzane metodami biotechnologicznymi z wykorzystaniem inżynierii genetycznej, zrewolucjonizowały medycynę. Okazały się skuteczne w terapii chorób, wobec których stosowane wcześniej farmaceutyki były nieefektywne. Wielu cierpiących na schorzenia reumatyczne dzięki tym lekom mogło wstać z wózków inwalidzkich i zacząć chodzić. Chorzy przestali odczuwać ból, który trwał bez przerwy miesiącami. Pacjenci z chorobami zapalnymi jelit wrócili do normalnego życia, pracy zawodowej i relacji społecznych. U osób z ciężką postacią łuszczycy, którym nie pomagały żadne inne terapie, zmiany na skórze zniknęły. Leki biologiczne okazały się także przełomem w onkologii zmieniając wiele śmiertelnych nowotworów w choroby przewlekłe.
Z przedstawionego podczas konferencji raportu Krajowych Producentów Leków „Nierówności w dostępie do leczenia biologicznego w chorobach autoimmunizacyjnych w Europie” wynika, że polscy pacjenci z chorobami z autoagresji w reumatologii (choroby zapalne stawów), dermatologii (łuszczyca plackowata) oraz gastroenterologii (choroby zapalne jelit) mają ograniczone możliwości korzystania z terapii biologicznych, w porównaniu do innych krajów europejskich. Leczenie biologiczne – to jedna z najnowocześniejszych metod farmakoterapii stosowanych od ponad 15 lat na świecie. Leki biologiczne wytwarzane są metodami biotechnologicznymi z wykorzystaniem inżynierii genetycznej.
Kluczową zmianą dla realnego zwiększenia dostępności leczenia jest wprowadzanie leków biologicznych wykorzystywanych dotąd wyłącznie w programach lekowych w szpitalach do refundacji aptecznej, apelowali uczestnicy konferencji. Przejście z systemu „zamkniętego” do „otwartego” powinno być ewolucyjne, żeby nie skutkowało paradoksalnie gorszym dostępem do terapii dla pacjentów.
Polska jest w zdecydowanej mniejszości krajów, w których dostęp do leków biologicznych jest zapewniony wyłącznie w lecznictwie szpitalnym. W większości krajów UE leki biologiczne są już dostępne w aptece na receptę, w postaci podskórnej można je kupić w aptece m.in. w Austrii, Belgii, Bułgarii, Chorwacji, Czechach, Estonii, Finlandii, Niemczech, Irlandii, Słowenii, Szwecji, na Łotwie, Litwie i Słowacji.
W latach 2024-2029 około 100 terapii biologicznych utraci wyłączność rynkową, co spowoduje pojawienie się konkurencji na rynku i spadek cen, a więc możliwość leczenia większej liczby chorych. – W celu lepszego wykorzystania tak dużego potencjału, ogromnym wyzwaniem jest optymalizacja systemów warunkujących dostęp do leków biologicznych – wskazuje Izabela Obarska, ekspert systemowy, autorka raportu.
– Aby poradzić sobie z przyszłymi wyzwaniami, w szczególności długiem zdrowotnym po pandemii COVID-19, konieczne będzie podjęcie aktywnych reform wzmacniających systemy opieki zdrowotnej i zmniejszających przyszłe obciążenia. Wprowadzenie leków biologicznych do refundacji aptecznej stanowiłoby odciążenie dla szpitali i lekarzy zmuszonych do wielu biurokratycznych prac związanych z obsługą programów lekowych. Może też być bodźcem do rozwoju biotechnologii w Polsce, bo dla krajowego producenta leku biologicznego będzie to oznaczać lepszą możliwość wejścia na rynek – mówi Grzegorz Rychwalski, wiceprezes PZPPF.
Krajowi Producenci Leków złożyli petycję do resortu zdrowia o powołanie przy Ministrze Zdrowia zespołu, którego zadaniem byłoby wypracowanie zmian systemowych skutkujących zwiększeniem liczby pacjentów leczonych z zastosowaniem terapii biologicznej. – Proponujemy, aby w jego skład weszli przedstawiciele resortu, NFZ, towarzystw naukowych, organizacji pacjenckich i organizacji branżowych – poinformował Grzegorz Rychwalski. (inf)
