Ma dopiero 30 lat, za sobą setki prac w prestiżowych czasopismach naukowych, a w swojej dziennie jest czołowym ekspertem. Doktorat – jako pierwszy naukowiec w historii kraju – zrobił jeszcze w trakcie studiów. Mateusz Hołda to najmłodszy profesor w Polsce, którym zachwyca się globalny świat nauki. Badacz odkrył przyczynę udaru mózgu. Jego wyniki badań mogą uratować życie wielu ludzi.
Polski zespół medyków przeprowadził badania nad przegrodą międzyprzedsionkową w sercu. Lekarze opisali morfologię, funkcje i znaczenie kliniczne zachyłka w przegrodzie. „Jednoznacznie wskazaliśmy, że występowanie tej kieszonki w sercu może powodować udar niedokrwienny mózgu” – tłumaczy w prof. dr hab. n. med. Mateusz Hołda w rozmowie z tvn24.pl
Badacze wykazali, że kieszonka występuje po prawej stronie przegrody tylko w 10 procentach przypadków, ale po lewej stronie występuje bardzo często, bo u 50 procent ludzi. Zespół prof. Hołdy udowodnił, że krew gromadząca się w kieszonce może krzepnąć, a uwolniona skrzeplina może prowadzić do udaru niedokrwiennego mózgu.
„Jest to struktura naturalnie tworząca się, obecna u co drugiego człowieka, jednak nie każdy, kto ją ma, doświadczy udaru”– podkreśla naukowiec. Profesor tłumaczy, że kieszonka powstaje, ponieważ u płodu krew swobodnie przepływa między przedsionkami przez otwór owalny. Płód nie oddycha, więc krew omija krążenie płucne, ale po narodzinach naturalne połączenie się zamyka. Niekompletne zamknięcie kanału otworu owalnego prowadzi jednak do powstania kieszonki, wypełnia ją krew o ograniczonej ruchomości, co może prowadzić do krzepnięcia.
„W niekorzystnych warunkach skrzeplina może się oderwać i zablokować tętnicę. Dlatego opracowaliśmy metody obrazowania: ustaliliśmy, kiedy jest najlepiej widoczna i jak należy dokonywać pomiarów. Kieszonkę można zauważyć zarówno w tomografii komputerowej, jak i echokardiografii przezprzełykowej”– wylicza prof. Mateusz Hołda.
Serce w formacie 3D
Zespół lekarzy kierowany przez polskiego naukowca zbadał szczegółowo strukturę mięśnia sercowego. To pozwoliło na odkrycie różnorodności jego budowy. Medycy tłumaczą, że preparaty anatomiczne i badania obrazowe można z powodzeniem wykorzystać w praktyce klinicznej, m.in. wyniki tomografii komputerowej można wizualizować i drukować w formacie trójwymiarowej.
„Jesteśmy w stanie z niezwykłą precyzją stworzyć model serca konkretnego pacjenta. Od kilku miesięcy drukowane serca pomagają kardiologom dziecięcym zrozumieć dokładnie indywidualne wady serca i dostosować do nich odpowiednie leczenie” – wyjaśnia prof. Hołda. Modele serca są znaczącym narzędziem badawczym. Zwłaszcza w przypadku wrodzonych wad u dzieci, u których połączenia między jamami serca i naczynia są trudne do prześledzenia. Umożliwiają również dokładne pomiary objętości jam serca, których nie można osiągnąć za pomocą dwuwymiarowych skanów.
Polska mapa serca
Prof. Mateusz Hołda tłumaczy, że chciałby w przyszłości uwidocznić układ bodźcowo-przewodzący, który pobudza do serce do skurczu i kontroluje go, zapewniając synchroniczne kurczenie się serca. Eksperymenty młodego naukowca wspierają inni ludzie.
Naukowiec podkreśla, że „Kraków posiada największą na świecie kolekcję serc – anatomicznych preparatów do badań naukowych”. Badacz współpracuje ponadto ze specjalistami z różnych dziedzin: fizykami medycznymi, informatykami, programistami, biologami oraz lekarzami wielu specjalizacji, m.in. kardiologami, chirurgami czy radiologami.
„Badamy serca uzyskane od zmarłych dawców. Posiadamy największą na świecie kolekcję ponad 400 takich preparatów. Dzięki temu możemy zbadać prawie wszystkie warianty budowy serca i opisać wszystkie jego struktury, korzystając z tego samego materiału badawczego. To właśnie u nas powstaje mapa całego mięśnia sercowego, niezrównana na świecie. Wyróżnia nas to na tle innych krajów” – podkreśla polski lekarz.
Rekordzista w świecie nauki
Jak informują władze Uniwersytetu Jagiellońskiego, profesor jest „absolutnym rekordzistą” w świecie polskiej nauki. Mateusz Hołda został pierwszym profesorem w Polsce, któremu nadano tytuł naukowy przed ukończeniem 30 lat. Amerykański „Forbes” umieścił młodego naukowca w rankingu osób, które wyrastają na liderów w swoich branżach. Badacz uzyskał również tytuł Young Influencer od The Year 2019 w plebiscycie Emerging Europe Awards Winners, organizowanym przez brytyjski think-tank Emerging Europe.
Został również zwycięzcą jubileuszowej edycji konkursu Supertalenty w Medycynie 2023. Ideą plebiscytu jest docenianie liderów młodego pokolenia medyków, którzy dzięki swojej wiedzy, zaangażowaniu i pasji zmieniają na lepsze polską medycynę.
Profesor ma na swoim koncie blisko 100 publikacji w najbardziej prestiżowych czasopismach naukowych na świecie. Jest kardiomorfologiem i zajmuje się układem sercowo-naczyniowym. Od wielu lat związany jest z Katedrą Anatomii UJ CM, przy której w 2013 roku założył międzynarodowy zespół naukowy HEART będący obecnie jednym ze światowych liderów w swojej dziedzinie nauki.
Więcej na: pl.aleteia.org
