Współczesność stawia przed nami zupełnie nowe wyzwania w wielu obszarach życia. Szybko rozwijająca się technologia w coraz większym stopniu determinuje życie człowieka. Smartfon, komputer, laptop, smartwatch, tablet stały się niezastąpionymi przedmiotami codziennego użytku. Inteligentne liczniki energetyczne, domowe rozwiązania smart (telewizory, lodówki, kuchenki, bramy, żaluzje okienne) nie budzą żadnego zdziwienia. Na ogół odbiorcy chętnie korzystają z najnowocześniejszych rozwiązań technologicznych. Wymiana informacji staje się coraz szybsza, łatwiejsza i tańsza. W tak powszechnej i łatwej komunikacji jedynym ograniczeniem jest dostęp do Internetu i narzędzi cyfrowych.
Cyfrowe rozwiązania na dobre zagościły we wszystkich sektorach życia. Dzisiaj nikt już nie ma wątpliwości, że żyjemy w cywilizacji cyfrowej, o której mówi się już od lat, określając między innymi jej specyfikę, jak też mocne i słabe strony. Przekonanie o dobrodziejstwie i możliwościach nowych technologii i SI wzmocniła pandemia COVID-19. W kontekście zagrożenia zdrowia i życia człowieka oczywistym stała się konieczność wdrożenia rozwiązań służących zachowaniu ciągłości procesów pracy, edukacji i różnorodnego rodzaju świadczeń. Jednocześnie zrodziła się potrzeba poszukiwania nie tylko środków walki z chorobami zakaźnymi – przede wszystkim skutecznej szczepionki, ale także nowych sposobów realizowania przez państwo zadań gwarantujących zachowanie praw osobom fizycznym i instytucjom.
Odpowiedzią na wyzwania współczesności są między innymi liczne projekty naukowe, bazujące na rozwoju nowych technologii z myślą o dobru człowieka. Wśród inicjatyw zasługujących na wyróżnienie jest między innymi projekt o nazwie: „Bezkontaktowy System Wczesnego Wykrywania Zagrożenia Wirusowego COVID-19”, finansowany przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, a realizowany przez Politechnikę Śląską oraz Centralny Szpital Kliniczny MSWiA w Warszawie. Głównym celem wspomnianego projektu jest opracowanie technologii umożliwiającej bezkontaktowe wykrycie na masową skalę najpowszechniejszych symptomów COVID-19, jakimi są gorączka i kaszel. Dla uzyskania oczekiwanych rezultatów dokonuje się analizy strumienia wideo – z kamery wizyjnej oraz termowizyjnej, z wykorzystaniem algorytmów sztucznej inteligencji bazujących na technologii głębokiego uczenia. W ramach projektu prowadzone są też badania mające na celu opracowanie bazującego na sztucznej inteligencji algorytmu wykrywającego nieznane dotąd cechy osób zarażonych na podstawie analizy dynamiki zmian temperatury twarzy osób podczas wykonywania określonych aktywności.
Doceniając wartość proponowanych rozwiązań technologicznych nie można zapomnieć o ich służebnej roli względem wartości podstawowej jaką jest człowiek. Nowe wyzwania cywilizacyjne domagają się wręcz dogłębnych badań, które pozwoliłyby bardziej zrozumieć człowieka, jego prawdziwe potrzeby związane między innymi z integralnym rozwojem. Jednym z ważnych wyzwań jest znalezienie takiego sposobu organizowania procesu uczenia się, aby wychowanek miał możliwość w miarę samodzielnego i odpowiedzialnego angażowania się w kształtowanie własnego życia, między innymi poprzez odkrywanie rzeczywistych wartości w świecie mediów.
W tej dziedzinie pandemia obnażyła wiele słabych stron. U dzieci i młodzieży nasiliły się depresje, choroby psychiczne, wzrosła liczba prób samobójczych i odsetek dzieci cyfrowo uzależnionych. Dzieci i młodzież pozbawione pomocy szkolnych pedagogów czy psychologów, nie zawsze mogące liczyć na pomoc rodziców, zdane były na siebie i ewentualnie rówieśników, a jednocześnie narażone na działalność cyberprzestępców. Już te wybrane przykłady przekonują, że rozwój technologii nie może zagubić prawdy o człowieku i jego pierwszorzędnej roli w świecie, także nowych technologii. W dobie rozwoju sztucznej inteligencji tym bardziej ważnym są pytania: kim jest współczesny człowiek; jakie są jego pragnienia i oczekiwania; jak widzi i definiuje swoje szczęście; na ile potrafi ocenić rozwój technologii cyfrowych w kategorii zysku i strat?
Rozwój technologii cyfrowych domaga się wręcz szerszego zauważenia nauk humanistycznych i społecznych. W odpowiedzi na tę potrzebę powstała fundacja Warsaw New Tech Technology. Nadrzędną wartością Fundacji jest uwzględnianie we wszystkich proponowanych i wdrażanych rozwiązaniach (prawnych, ekonomicznych, technicznych, cyfrowych, itd.) godności człowieka – wartości niezbywalnej, która jest źródłem wszystkich praw człowieka. Wobec skali i złożoności współczesnych zjawisk i wyzwań technologicznych i ich wpływu na sytuacje człowieka, niezbędne jest nie tylko opracowanie interdyscyplinarnego systemu specjalistycznych przepisów, ale także pogłębione badania naukowe obejmujące analizę korzyści wdrożenia technologii i SI na życie człowieka, rozwiązań mających na celu ochronę życia i zdrowia, bezpieczeństwa, poprawę jakości życia pod względem środowiska, dostępu do wody, badań nad klimatem, odnawialnymi źródłami energii, podniesieniu konkurencyjności nauki polskiej.
Prof. dr hab. Stanisław Dziekoński
Warsaw New Tech Uniwersity Foundation
