Nanotechnologie i trójwymiarowe obrazowanie w chorobach siatkówki oka, przełomowe terapie farmakologiczne i miniaturyzacja nowych typów narzędzi chirurgicznych stosowanych podczas zabiegów operacyjnych znacznie zwiększają skuteczność w leczeniu tych schorzeń. O najnowszych naukowych dokonaniach w diagnozowaniu i leczeniu chorób oczu, w tym retinologii, dyskutowali pod koniec października wybitni specjaliści z całego świata, uczestniczący w konferencji Amerykańskiej Akademii Okulistyki w Chicago. Wzięło w niej udział ponad 20 tys. osób. Polskę reprezentowali m.in. profesorowie: Marek Rękas, Andrzej Grzybowski i Robert Rejdak, którzy wnieśli znaczący wkład w rozwój krajowej okulistyki.
Amerykańska Akademia Okulistyki (American Academy of Ophthalmology) zrzeszająca przeszło 90 proc. amerykańskich okulistów i ponad 7 tys. członków zagranicznych ma wiele imponujących dokonań w zakresie leczenia chirurgicznego schorzeń siatkówki oka. Pionierskie technologie i terapie w tej dziedzinie są transferowane do wielu krajów świata.
– Wymiana doświadczeń w tym zakresie jest bardzo cenna, ponieważ wzajemnie się od siebie uczymy – informuje prof. Robert Rejdak, szef Kliniki Okulistyki Ogólnej lubelskiego Uniwersytetu Medycznego. – Sesje poświęcone retinologii były niezwykle interesujące. W innych nie mogłem uczestniczyć, ponieważ odbywały się równolegle podczas tej gigantycznej konferencji. Wybrałem to w czym sam się specjalizuję. Podczas bardzo dobrze dobranych prelekcji analizowano szereg trudnych przypadków schorzeń siatkówki oka i ciała szklistego, które dzięki najnowszym rozwiązaniom technologicznym i diagnostycznym można łatwiej i skuteczniej zwalczać. Dotyczy to m.in. leczenia operacyjnego odwarstwienie siatkówki, proliferacyjnej witreoretinopatii, chirurgii oczu z wysoką krótkowzrocznością oraz innych niezwykle poważnych schorzeń, które są trudne do leczenia.
Coraz lepsze efekty przynoszą ciągle doskonalone trójwymiarowe technologie, umożliwiające precyzyjne wykonywanie zabiegów dzięki obserwowaniu struktury ciała szklistego i siatkówki w dużym powiększeniu i bardzo wysokiej rozdzielczości, stosowanie ultradźwięków, terapii laserowych i genowych.
– Nowości zaprezentowane podczas amerykańskiej konferencji potwierdziły pewne trendy rozwoju w diagnostyce oraz w dziedzinie chirurgii i farmakoterapii okulistycznej związanej z retinologią – podkreśla szef lubelskiej kliniki. – Nanotechnologia staje się podstawą w diagnozowaniu i leczeniu chorób narządu wzroku. Bardzo intensywnie rozwijają się terapie genowe, które są też wykorzystywane w leczeniu chorób rzadkich. Na konferencji zapowiedziano też wprowadzenie nowego leku z grupy anty-VEGF o nazwie Brolucizumab, podawanego pacjentom w schorzeniach wysiękowego zwyrodnienia plamki AMD i cukrzycowego obrzęku plamki. Iniekcje tego leku do wnętrza gałki ocznej będę dużo rzadsze niż preparatów wstrzykiwanych w stosowanych obecnie terapiach. Jest to niezwykle ważne dla pacjentów, bo leczenie będzie znacznie mniej obciążające chorych.
Jest szansa, że ten nowy lek również będzie dostępny w Polsce, ale na terapie genowe trzeba będzie jeszcze poczekać. Terapii genowych nadal nie stosujemy i nie prowadzimy badań genetycznych, które w większości krajów są już bardzo mocno zaawansowane Niestety, Polska zajmuje jedno z ostatnich miejsc w Europie pod tym względem. Nie ma refundacji na takie usługi, dlatego można je wykonywać wyłącznie komercyjnie, ale przekracza to możliwości finansowe wielu osób.
– Liczymy na to, że ta sytuacja się zmieni, bo w leczeniu schorzeń oczu, które są naszym najważniejszym organem zmysłu, musimy nadążać za światem, gdzie terapie genowe rozwijają się bardzo intensywnie – zauważa prof. Robert Rejdak. – Ważne są nie tylko nowoczesne metody leczenia, ale także diagnostyka. Prawidłowa diagnoza przy wykorzystaniu najnowszych osiągnięć naukowych jest jednym z najważniejszych elementów w całym procesie leczenia. Jest to moment, w którym lekarz podejmuje decyzję o dalszym losie pacjenta. Każda pomyłka na tym etapie powoduje pogorszenie jego stanu zdrowia, pomimo prawidłowo prowadzonego etapu leczenia. Na amerykańskiej konferencji mogliśmy zaobserwować również znaczący postęp w tej dziedzinie.
Za prezentowano skuteczność badań OCT wykonywanych urządzeniami najnowszej generacji do optycznej tomografii koherencyjnej przedniego odcinka oka, plamki żółtej, siatkówki i nerwu wzrokowego. Cyfrowa angiografia (Angio-OCT) jest nieinwazyjną, bezkontrastową alternatywą do tradycyjnej angiografii fluoresceinowej. Pozwala na bardzo szerokie zastosowanie tej diagnostyki w różnych wskazaniach
– Przyszłością okulistyki i diagnostyki w takich dziedzinach jak retinologia będzie telemedycyna – podsumowuje prof. Marek Rękas, krajowy konsultant ds. okulistyki – Nad telemedycyną pracuje już Google, który ze względu na swoją globalność i dostęp do wielomiliardowej bazy danych może być fantastycznym narzędziem w szybkim wychwytywaniu zagrożeń związanych ze schorzeniami wzroku. Wystarczy, że pacjent wrzuci do sieci zdjęcie oka, a system na to zareaguje jeśli pojawi się jakieś zagrożenie. Przedstawi wstępną diagnozę i od pacjenta będzie już zależało, czy na nią zareaguje i zgłosi się do okulisty. Ogromnie nas cieszą wszystkie nowości i propozycje i zawsze dążymy do tego, aby jak najszybciej wprowadzać je w Polsce dla dobra pacjentów, którzy mają problemy ze wzrokiem.
Klinika Okulistyki Ogólnej lubelskiego Uniwersytetu Medycznego nowe rozwiązania technologiczne prowadza niemal automatycznie, ponieważ dysponuje środkami na ten cel, ale nie wszystko zależy od lekarzy. Okuliści z nadzieją czekają na refundację w Polsce badań i terapii, które najlepiej służyć będą pacjentom.
Jolanta Czudak
