Ministerstwo Nauki I Szkolnictwa Wyższego zamierza częściowo utrzymać obecny system oceny czasopism, ale z pewnymi modyfikacjami, które mają pozwolić na lepszą ocenę osiągnięć naukowych i zapobiegać manipulowaniu punktacją, do którego dochodziło w ciągu ostatnich kilku lat. Nowe rozporządzenie ma pojawić się na początku przyszłego roku.
Obecne przepisy – abstrahując od tego, że od lat nagminnie naruszane – zakładają, że na pierwszym etapie dokonuje się oceny bibliometrycznej i ustala wstępną punktację na podstawie wskaźników cytowań w bazach danych Scopus i Web of Science. Drugi etap procesu to etap ekspercki – specjalne zespoły ekspertów są powoływane dla każdej z dyscyplin i mają możliwość korygowania punktacji czasopisma. Mogą podnieść albo obniżyć punktację o dwa poziomy w stosunku do wyników uzyskanych w pierwszym etapie.
Wykaz na cenzurowanym
Spory o to, jak podejść do punktacji czasopism, a co za tym idzie do oceny osiągnięć badacza i jego uczelni, ciągną się od lat. Przy okazji wprowadzania Ustawy 2.0 chciano położyć większy nacisk na bibliometryczną ocenę periodyku. Miało to jednak zasadniczą wadę, mocno stawiano na umiędzynarodowienie, bo większą pozycję i więcej cytowań miały artykuły wydane za granicą i napisane w języku angielskim, co uderzało w dziedziny specyficzne dla danego kraju, np. filologie, czy prawo. Te nierówności miała zniwelować ocena ekspercka, jednak nie wszystko poszło zgodnie z planem, bo za czasów poprzedniej ekipy zaczęto wprowadzać arbitralne zmiany do listy, łamiąc tryb określony w przepisach (które ta ekipa stworzyła, choć za czasów pierwszej kadencji i rządów ministra Jarosława Gowina).
Wskutek tych zmian wykaz, a co za tym idzie, wyniki ewaluacji mocno straciły na wiarygodności. Tym bardziej, że – pozostając przy naukach prawnych – przy okazji podniesienia punktacji uznanym polskim czasopismom prawniczych, „dosypywano” punktów także tym, które niekoniecznie cieszą się szacunkiem środowiska.
Nowa koalicja rządząca obiecała, że uporządkuje listę czasopism oraz zasady ewaluacji. Pomysły były różne – Komisja Ewaluacji Nauki proponowała np., by stworzyć dwie ścieżki oceny periodyków. Pierwsza dotyczyłaby nauk inżynieryjno-technicznych, ścisłych, medycznych, przyrodniczych i weterynaryjnych – w ich przypadku decydować miały wskaźniki bibliometryczne, przede wszystkim wskaźnik cytowalności (impact factor). Ewaluacja humanistycznych czasopism naukowych miałaby natomiast opierać się na ocenie eksperckiej. Te propozycje nie wzbudziły szczególnego entuzjazmu wśród przedstawicieli nauk humanistycznych, którzy podkreślali, że takie zmiany z góry zakładają traktowanie tych dziedzin jako nauki drugiej kategorii.
Dwa koszyki i ocena najważniejszego osiągnięcia naukowca
Wygląda jednak na to, że rząd częściowo wdroży te założenia, choć zmiana nie będzie tak drastyczna. Jak podkreślił wiceminister edukacji Maciej Gdula, punktacja czasopism opierać się będzie na połączeniu oceny parametrycznej z oceną ekspercką. Rozporządzenie ma obowiązywać od stycznia 2025 r.
Czytaj więcej na Prawo.pl: https://www.prawo.pl
