Polskie instytuty badawcze wraz z zapleczem infrastrukturalnym to ogromny kapitał, który jest doceniany, nie tylko w kraju, ale także na arenie międzynarodowej. Okazją do pokazania ich dokonań w dziedzinie naukowej będzie jubileuszowe spotkanie w auli Politechniki Warszawskiej 12 września br. z okazji 30 lecia funkcjonowania Rady Głównej Instytutów Badawczych (RGIB) w auli Politechniki Warszawskiej 12 września br. Zaprezentowane zostaną tam osiągnięcia kilkunastu instytutów badawczych, spośród 91 (w tym 32 tworzących Sieć Badawczą Łukasiewicz), które reprezentuje RGIB, kierowana od dwóch miesięcy przez prof. dr. hab. n. med. dr hc multi Henryka Skarżyńskiego, twórcę i dyrektora Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu oraz Światowego Centrum Słuchu w Kajetanach pod Warszawą.
Przewodniczącym Rady Głównej Jednostek Badawczo-Rozwojowych, które przyjęły obecną nazwę Instytutów Badawczych, w latach 2007–2022, był prof. dr hab. inż. Leszek Rafalski. Jako trzeci przewodniczący RGIB sprawował tę funkcję przez 5 kadencji do czerwca br. We współpracy z Radą powstał w tym czasi projekt nowoczesnej ustawy o instytutach badawczych przyjęty przez Sejm w 2010 roku. Rada uczestniczyła także aktywnie w pracach nad projektem Sieci Badawczej Łukasiewicz, przyjętym przez Sejm w 2019 roku oraz prezentowała aktywność instytutów badawczych w działalności na rzecz bezpieczeństwa Państwa. – To niezmiernie ważne wydarzenia, w których miałem przyjemność i zaszczyt uczestniczyć jako wiceprzewodniczący RGIB – informuje prof. Henryk Skarżyński. – Ta współpraca otworzyła mnie na inne, poza medyczne instytuty, ich problemy oraz liczne sukcesy, które nie zawsze są dostrzegane. Niewątpliwie to mi ułatwia start po objęciu nowego stanowiska. Bardzo dużo poznałem dzięki współpracy z obecnie Honorowym Przewodniczącym Rady.
30 lat funkcjonowania Rady Głównej to nie jeden, a raczej kilka okresów, które można wydzielić na zasadzie – od reformy do reformy. Istotną bolączką całej nauki w naszym kraju, co również odnosi się do instytutów, jest zapewnienie stabilnego finasowania. Przy takich nakładach, jak obecnie, trudno jest oczekiwać spektakularnych sukcesów. Jeżeli one są, a są, to efekt wielkiej pracy zespołów, otwartych głów liderów, a czasami sprzyjających okoliczności i zwykłego szczęścia, które zawsze jest potrzebne każdemu naukowcowi, dodaje przewodniczący Rady. – Potwierdzeniem, że potrafimy dużo niech będzie, kierowany przeze mnie Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu, w którym od prawie 20 lat wykonywanych jest najwięcej na świecie operacji poprawiających słuch.
W ciągu 30 ostatnich lat pozycja poszczególnych instytutów badawczych ewaluowała będąc odzwierciedleniem otaczającej rzeczywistości i bardzo dużych zmian, jakie zachodziły w tych latach w naszym kraju. Można stwierdzić, że w wielu przypadkach były to rewolucyjne zmiany w praktycznie wszystkich obszarach życia społecznego, które miały ogromny wpływ na funkcjonowanie całej nauki w tym tej, rozwijanej w instytutach badawczych. Dokonało się wiele przełomów w światowej nauce i medycynie. Zespoły badawcze mają wszelkie warunki do realizacji poważnych wdrożeń oferowanych następnie gospodarce.
– Obserwujemy jednak dość powszechne ubolewanie, że nakłady na naukę są zbyt niskie – kontynuuje przewodniczący RGIB. – Nie chcę utyskiwać przy okazji tego jubileuszu, ale chciałbym by instytuty swoją efektywną działalnością, ceniąc kreatywność swoich liderów, pokazały jakie znaczenie ma nauka i wdrożenia w rozwoju naszego społeczeństwa. Nikt nie może liczyć na szczególne względy. Instytuty też. Zatem od aktywnej postawy naszych zespołów zależeć będzie, jak zostaniemy ocenieni i będziemy finansowani. Bezpośrednich dotacji jest mało, ale można skorzystać z innych form dostępnych środków finansowych, do czego zachęcam instytuty badawcze.
Bez postępów w nauce i bez wdrożeń naukowych nie będzie dynamicznego rozwoju żadnego społeczeństwa – naszego polskiego także. Dlatego jednym z priorytetów działalności Rady Głównej na najbliższe lata, które zapowiada prof. Henryk Skarżyński, będzie koncentracja na maksymalnym wykorzystaniu potencjału, który posiadają instytuty badawcze, a także na owocnej współpracy z organami rządzącymi, samorządami, uniwersytetami i szkołami wyższymi, towarzystwami naukowymi i organizacjami pozarządowymi, by jak najlepiej realizować politykę naukową i innowacyjną Polski. (JC)
