Na wizytę w pracowni uroterapii dla dzieci z problemami dolnych dróg moczowych czeka się w publicznej służbie zdrowia miesiącami. Wyspecjalizowanych w tej dziedzinie placówek jest w kraju bardzo mało. Długi czas oczekiwania na diagnozę i rozpoczęcie terapii znacznie zwiększa ryzyko pogłębienia się zaburzeń kontroli oddawania moczu. Z problemem tym zmaga się w Polsce około 25 proc. dzieci. Centrum Medyczne Gabos w Piekarach Śląskich jest pierwszą na Górnym Śląsku Pracownią Uroterapii dla dzieci, zajmującą się kompleksową diagnostyką i leczeniem tych zaburzeń.
Wśród najczęściej spotykanych przyczyn nietrzymania moczu wymienia się wady anatomiczne układu moczowego oraz dysfunkcje i choroby ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego. Przy wadach anatomicznych leczenie polega na korekcji chirurgicznej. Jeśli powodem zaburzeń są wady i choroby ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego, poza leczeniem neurochirurgicznym i neurologicznym, wprowadza się specjalistyczne leczenie urologiczne. Uroterapia odgrywa kluczową rolę w skutecznym leczeniu czynnościowych zaburzeń dolnych dróg moczowych.
– Problemy urologiczne u dziecka zgłasza co czwarty rodzic, dlatego zapotrzebowanie na szybką diagnozę i leczenie tych zaburzeń jest ogromne – informuje Grzegorz Siwiec, prezes Centrum Medycznego Gabos w Piekarach Śląskich. – W Polsce są tylko dwa ośrodki w Gdańsku i Warszawie, które w ramach NFZ zajmują się kompleksowo uroterapią. W pozostałych placówkach takie usługi świadczone są w bardzo ograniczonym zakresie. To nas zmotywowało do tego, aby w Centrum Medycznym Gabos uruchomić wyspecjalizowaną Pracownię Uroterapii, która zapewnia kompleksową i skoordynowaną opiekę w rozwiązywaniu problemów urologicznych u dzieci. Działamy na zasadach komercyjnych, dlatego te usługi są dostępne w każdej chwili. Poradnia Urologiczna działa od początku powstania CM Gabos, od 2017 roku.
Pracownię Uroterapii uruchomiliśmy w maju tego roku. Program rehabilitacji w CM Gabos, dostosowany jest do indywidualnych potrzeb i możliwości dziecka oraz jego rodziców, dlatego poza terapią prowadzoną w trybie ambulatoryjnym, powstał oddział umożliwiający przyjęcie dziecka na kilkudniową obserwację i terapię w trybie stacjonarnym.
Uroterapia na ratunek
Przyczyny zaburzeń związanych z nietrzymaniem moczu i zaparciami są złożone i mogą mieć różne podłoże. Dlatego tak ważna jest kompleksowa diagnoza: od wywiadu i specjalistycznych badań, po konsultacje z psychologiem, urologiem, nefrologiem i dietetykiem.
– Sukces uroterapii zależy nie tylko od dobrej diagnostyki i kwalifikacji personelu medycznego, ale także od zrozumienia istoty problemu oraz wzajemnej współpracy rodziców z dzieckiem – wyjaśnia urolog dr Andrzej Grabowski, ceniony nauczyciel akademicki. – Specjaliści w sposób bardzo przystępny i obrazowy uczą rodziców i dziecko anatomii i fizjologii dróg moczowych, ze szczególnym uwzględnieniem procesu oddawania moczu. Taka wiedza jest niezbędna do skutecznego rozwiązania problemu powstałych zaburzeń urologicznych. Celem samej terapii jest praca nad zmianą nieprawidłowych nawyków związanych z oddawaniem moczu i uregulowaniem wypróżnień.
Kiedy udać się do uroterapeuty
Droga do uroterapeuty nie jest oczywista, dlatego tak ważne jest zrozumienie istoty i natury problemu nie tylko przez rodziców, ale również lekarzy pediatrów czy nawet personel przedszkoli i żłobków. Do urologa lub nefrologa kieruje najczęściej lekarz pediatra. W pierwszej kolejności wyklucza się wszelkie wady anatomiczne oraz schorzenia neurologiczne. Mały pacjent powinien przejść pełną specjalistyczną diagnostykę. W niektórych przypadkach konieczna jest interwencja chirurgiczna lub wsparcie farmakologiczne. Uroterapia może być w takich sytuacjach doskonałym uzupełnieniem stosowanych metod lub też stanowić jedyną drogę terapii.
– Pierwszym niepokojącym sygnałem dla rodziców, powinno być to, że dziecko za dużo, lub za mało sika – kontynuuje dr Andrzej Grabowski. – Zwykle, częściej niż 7 razy na dobę małą ilością moczu lub przeciwnie, jeśli z toalety korzysta mniej niż 4 razy na dobę. Uwagę rodziców powinno zwrócić również stosowanie niestandardowych zachowań jak krzyżowanie nóg, uciskanie ręką okolicy krocza, wstrzymujących potrzebę oddawania moczu. Pierwsze objawy wydają się niegroźne, ale z czasem mogą prowadzić do poważnych zaburzeń urologicznych. Warto również skonsultować częste stany zapalne przedsionka pochwy u dziewczynek, powtarzające się zakażenia układu moczowego, zaparcia, wszelkie zaburzenia neuropsychiatryczne np. zaburzenia snu.
Zdarza się, że nawet pediatrzy bagatelizują problem, co nie jest wynikiem ich złej woli, a jedynie świadczy o złożoności problemu. Sposób leczenia zawsze dobierany jest indywidualnie, dlatego tak ważne jest by Pracownia Uroterapii zapewniała kompleksową opiekę, tak jak w Piekarach Śląskich. Ma to również ogromne znaczenie dla ogólnego powodzenia terapii, ponieważ dziecko od początku prowadzone jest przez ten sam personel medyczny, w znanym i komfortowym otoczeniu. Stopniowo buduje się wzajemne zaufanie. Dziecko otwiera się na współpracę, a to znacznie ułatwia i często przyspiesza skuteczność terapii.
Z pojawiającym się problemem nie można zwlekać, ani czekać zbyt długo na diagnozę. Warto słuchać swojej intuicji i jeśli cokolwiek wyda się niepokojące skonsultować z pediatrą, który skieruje małego pacjenta do urologa. Brak leczenia lub niewłaściwy dobór terapii mogą prowadzić do poważnych zaburzeń dolnych dróg moczowych, uszkodzenia nerek czy do nietrzymania moczu w wieku dorosłym. Jest to wstydliwy problem, któremu można skutecznie zaradzić na bardzo wczesnym etapie zaburzeń.
Justyna Dudek
