Pandemia trwa już prawie rok, a pomimo lockdown’u apteki pozostały otwarte. Przez cały czas walki z wirusem SARS-CoV-2 wydawały środki ochrony osobistej, zapewniały stały dostęp do leków oraz świadczyły pomoc pacjentom. W tej szczególnej sytuacji został zauważony fakt, iż apteki stanowią ważny ośrodek ochrony zdrowia publicznego dla społeczeństwa.
Na przełomie grudnia i stycznia zostało przeprowadzone badanie dotyczące opinii i praktyki pacjentów związanych ze szczepieniem w aptekach, które ukazało pozytywny stosunek respondentów do propozycji szczepienia przeprowadzonego w aptekach przez farmaceutów. Opinie badanych były zbierane za pomocą ankiet internetowych, a w jej wypełnianiu udział brali zarówno pacjenci, jak i farmaceuci.
Według badań 85 proc. ankietowanych zgadza się z tezą, że apteki są bardziej dostępne dla pacjentów w porównaniu z przychodniami. Badani czują się swobodniej w kontaktach z farmaceutami i chętniej wchodzą z nimi w dialog. Największe zaufanie do pracowników aptek deklaruje województwo mazowieckie, a kolejnymi są województwa śląskie, kujawsko-pomorskie i małopolskie. Respondenci chcą szybszego dostępu do szczepionek, ponieważ zdają sobie sprawę z potrzeby zapobiegania chorobom zakaźnym, ponieważ panująca pandemia okazała skutki, które niosą za sobą wirusy.
Raport pokazał znaczne zaufanie pacjentów co do kompetencji farmaceutów. Ponad połowa badanych zgadzała się ze stwierdzeniem, że proces szczepienia w aptekach przebiegałby znacznie szybciej, niż jak do tej pory jest to realizowane – szczególnie teraz, gdy powszechne są teleporady, a nie standardowa wizyta w przychodni. Dodatkowo respondenci zaznaczyli, że zgadzają się z możliwym pozytywnym efektem rozszerzenia kompetencji farmaceutów w poprawie dostępności do szczepień, co w efekcie przyniesie większy wskaźnik poziomu wyszczepialności w społeczeństwie. Ten aspekt można zaobserwować wśród krajów należących do Unii Europejskiej, w których szczepienia przeprowadzane przez farmaceutów w aptekach są od lat wykonywane i przynoszą pozytywne skutki, przyczyniając się do znacznego zwiększenia wyszczepialności.
„Jest to istotne szczególnie teraz, przy wydłużonym czasie oczekiwania przez pacjenta na szczepionki przeciw COVID-19, co może oznaczać, iż we wrześniu zbiegną się szczepienia przeciw grypie i COVID-19. Z związku z obciążeniem ochrony zdrowia, możliwe jest znaczne ograniczenie dostępu do usług szczepienia” – podkreśla dr n. farm. Piotr Merks, przewodniczący Związku Zawodowego Pracowników Farmacji. Obecnie czas oczekiwania na szczepienie jest długi, a farmaceuci pozostają chętni na zdobycie wiedzy i są otwarci, by szerzej nieść pomoc pacjentom. Uważają natomiast, że warto byłoby zapewnić im wsparcie merytoryczne w kwestii przeprowadzania szczepienia oraz odpowiednio dostosować aptekę i liczbę pracowników. Blisko 70 proc. farmaceutów uważa, że wprowadzenie nowej usługi do aptek przyczyniłoby się do budowania dobrego wizerunku i zaufania wśród pacjentów, a efektem byłoby podniesienie prestiżu zawodu farmaceuty.
„Podstawowym krokiem niezbędnym do rozpoczęcia szczepień w aptekach jest prawne upoważnienie farmaceutów do wykonywania tych świadczeń. Oczywiście farmaceuci musieliby, tak jak lekarze i pielęgniarki nabyć odpowiednie kwalifikacje np. w programach szkoleniowych, które obejmują m.in. podawanie szczepionek, udzielanie pierwszej pomocy i postępowanie w przypadku wystąpienia wstrząsu anafilaktycznego. Tak, jak w przypadku innych zawodów medycznych, niezbędne jest ustalenie przez właściwe podmioty odpowiednich kursów i szkoleń dedykowanych” – komentuje mgr farm. Michał Byliniak, wiceprezes Naczelnej Izby Aptekarskiej.
W grupie powyżej 60 roku życia blisko połowa ankietowanych zaufałaby swojemu farmaceucie w kwestii podania szczepionki w aptece. Ponad połowa osób biorących udział w ankiecie uważa, że szczepienia to najbardziej efektywny sposób zapobiegania chorobom mi ewentualnym powikłaniom. W starzejącym się społeczeństwie zapadalność na choroby wirusowe będzie miała coraz większy wpływ na zdrowie publiczne i koszty leczenia. Szczepienia są najbardziej efektywnym sposobem zapobiegania ich rozprzestrzenianiu się. W obliczu zmian demograficznych szczególnie istotne jest zapewnienie wysokiego poziomu wyszczepialności przeciw grypie, wśród osób z grup ryzyka. Dlatego w tym celu należy wykorzystać potencjał blisko 30 tys. farmaceutów pracujących w Polsce. Przy odpowiednich regulacjach i po właściwych szkoleniach mogliby oni aktywnie uczestniczyć w profilaktyce chorób zakaźnych, zachęcając do zaszczepienia się przeciw grypie i oferując wykonanie świadczeń na miejscu.
