Wzmocnienie współpracy naukowo-technicznej z udziałem m.in. polskich naukowców i uczelni, zakłada umowa podpisana 23 kwietnia w Departamencie Stanu w Waszyngtonie między Polską a Stanami Zjednoczonymi. Podpisy pod tym niezwykle ważnym dokumentem dla polskiej nauki i gospodarki złożyli wicepremier, minister nauki i szkolnictwa wyższego Jarosław Gowin oraz pełniący obowiązki zastępcy sekretarza stanu Thomas Shannon.
– To bardzo ważny dzień dla polskiej nauki i gospodarki – powiedział wicepremier Jarosław Gowin, podczas tej uroczystości. – Podpisanie umowy z największą potęgą naukową świata, jaką są Stany Zjednoczone, to jest wielka szansa dla polskich jednostek naukowych, uniwersytetów i polskich uczonych. Polski rząd realizuje śmiałą strategię rozwoju Polski, przebudowę polskiej gospodarki, tak aby miała ona wymiar jak najbardziej innowacyjnej. Z tego punktu widzenia dzisiejsza uroczystość ma bardzo duże znaczenie, także dla rozwoju gospodarczego naszego kraju.
Zastępca sekretarza stanu Thomas Shannon podkreślił, że Stany Zjednoczone i Polskę łączą długie i głębokie relacje. – Te relacje mają też wspólne wartości. Wierzymy w wolności osobiste, cenimy edukację i podzielamy zaangażowanie na rzecz zapewnienia naszym obywatelom większych możliwości gospodarczych – powiedział. I dodał, że Polska oraz Stany Zjednoczone od lat pracują nad pogłębieniem relacji naukowo – technicznych. „Nasze kraje podpisały pierwszą, dwustronną umowę naukowo-techniczną w 1972 roku właśnie tutaj w Waszyngtonie” – przypomniał. Wskazał również, że „jest rzeczą naturalną, że Polska i Stany Zjednoczone dzielą tradycję współpracy naukowej. My, tak jak i Polska dostrzegamy, że nauka i technologia bezpośrednio wspierają bezpieczeństwo i dobrą koniunkturę gospodarczą”.
Z informacji resortu nauki i szkolnictwa wyższego wynika, że dotychczasowa umowa wygasła w listopadzie 2016 roku. Wynegocjowana i podpisana w poniedziałek nowa umowa pozwoli „ominąć techniczne szczegóły”. Stworzy ona możliwość prowadzenia regularnego dialogu w zakresie polityki naukowej, stanowi podstawę dla wszelkich projektów i wspólnych przedsięwzięć realizowanych przez naukowców z Polski i USA.
Oznacza to, że umowa w wynegocjowanym brzmieniu wzmocni współpracę naukowo -techniczną z udziałem polskich naukowców, jednostek naukowych (w tym podstawowych jednostek organizacyjnych uczelni, jednostek naukowych Polskiej Akademii Nauk, instytutów badawczych) oraz agencji wykonawczych i wspierających krajowe jednostki sektora B+R (Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, Narodowe Centrum Nauki, Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej). Umowa obowiązywać będzie przez 10 lat od podpisania.
Stany Zjednoczone Ameryki należą do kluczowych partnerów zagranicznych Polski w zakresie badań naukowych. Polsko-amerykańska współpraca naukowa ma charakter wielowątkowy i obejmuje szerokie spektrum inicjatyw począwszy od wymiany naukowców do realizacji wspólnych projektów badawczych.
Dobre kontakty między badaczami, jednostkami naukowymi oraz instytucjami wspierającymi badania naukowe z Polski i USA są podstawą do realizacji wspólnych projektów badawczych i wymiany doświadczeń. Przykładowo w latach 2015-2017 powstało ponad 8 tysięcy wspólnych artykułów naukowych, w opracowanie których zaangażowani byli naukowcy polscy i amerykańscy, w takich dziedzinach jak m.in.: fizyka i astronomia, medycyna, biochemia, genetyka i biologia molekularna, nauki o ziemi, chemia, nauki inżynieryjne, nauki rolnicze i biologia, nauki materiałowe, matematyka. W przypadku wielu krajowych mechanizmów finansowania (np. konkursu „Harmonia” Narodowego Centrum Nauki czy programu „Mobilność Plus”) USA należy do priorytetowych kierunków współpracy naukowej.
Przykłady współpracy polsko-amerykańskiej:
Program wymiany akademickiej – Polsko-Amerykańska Komisja Fulbrighta
Program Fulbrighta jest obecny w Polsce od 1959 r. W 2014 r. obchodzono 55-lecie jego utworzenia w Polsce, a w 2016 r. 70-lecie powstania – w tym czasie skorzystało z niego ok. 4000 stypendystów. Każdego roku ze wsparcia w ramach programu korzysta ok. 50 Polaków udających się do USA w celu kształcenia lub prowadzenia badań naukowych i podobnie liczna grupa Amerykanów przyjeżdżająca do naszego kraju. Polski Program jest największą inicjatywą tego typu w Europie Centralnej i Wschodniej, stanowiąc jednocześnie prestiżową ofertę wymiany akademickiej pomiędzy Polską i USA. Program jest wspierany przez rządy Polski i USA na zasadach partnerskich.
NCN (Narodowe Centrum Nauki)
Narodowe Centrum Nauki jest oficjalnym partnerem programu Partnerships for International Research and Education (PIRE), prowadzonego przez amerykańską National Science Foundation. PIRE wspiera projekty międzynarodowe we wszystkich dziedzinach nauki finansowanych przez NSF. Jego głównym celem jest wspieranie wysokiej jakości projektów badawczych, które nie mogą być realizowane bez współpracy międzynarodowej. NCN przystąpił do programu w 2016 r., wraz
z ogłoszeniem edycji 2016/2017 konkursu PIRE, stwarzając polskim naukowcom możliwość wzięcia udziału w projektach kierowanych przez amerykańskich badaczy. Budżet polskiej części konkursu wyniósł 2 mln zł, jednak na liście laureatów nie znalazł się żaden projekt z udziałem Polaków. Trwają prace nad kolejną edycją PIRE, w której NCN ponownie weźmie udział. Jej ogłoszenie planowane jest na drugą połowę 2019 r.
NCBR (Narodowe Centrum Badań i Rozwoju).
Współpraca NCBR i SRI w ramach tzw. projektu X, czyli wdrożenie nowego podejścia do finansowania prac B+R w oparciu o model amerykańskiej agencji DARPA. Celem programu jest intensyfikacja wdrożenia nowoczesnych rozwiązań w zakresie transportu bezemisyjnego. Stanie się tak dzięki publicznemu wsparciu na opracowanie innowacyjnego autobusu, a także kompleksowych, innowacyjnych rozwiązań technicznych oraz modeli biznesowych, które pozwolą na całościową minimalizację kosztów aplikacyjnych i eksploatacyjnych infrastruktury transportu miejskiego.
- Współpraca pomiędzy NCBR a NIST (agencja federalna funkcjonująca pod nadzorem Departamentu Handlu) w sprawie Global City Teams Challenge (GCTC). Porozumienie pomiędzy obiema instytucjami podpisano w maju 2016 r. Celem jest umiędzynarodowienie współpracy pomiędzy miastami i przedsiębiorcami w dziedzinie smart cities, Internet of Things oraz Cyber-Physical Systems. Jest to nowa inicjatywa w odniesieniu do której przygotowywane są obecnie działania NCBR.
- Rozwój współpracy polsko-amerykańskiej w obszarze innowacyjnych zastosowań IT w ochronie zdrowia – kontynuacja rozmów zapoczątkowanych podczas zorganizowanego przez NCBR w październiku 2015 r. w Warszawie okrągłego stołu „IT in Healthcare”.
NAWA (Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej)
Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej zorganizuje stosiko narodowe oraz szereg spotkań w ramach prestiżowych targów i konferencji NAFSA, które będą miały miejsce w dniach 27 maja – 1 czerwca 2018 roku w Filadelfii w Stanach Zjednoczonych. NAFSA jest największą na świecie organizacją pozarządową poświęconą międzynarodowej edukacji. Co roku konferencja i targi NAFSA gromadzą ponad 10 000 uczestników ze 150 krajów na całym świecie. Udział w targach NAFSA to doskonała okazja do promocji polskiego szkolnictwa wyższego, nawiązania kontaktów z międzynarodowymi organizacjami o profilu edukacyjnym, a także do wymiany doświadczeń z innymi specjalistami zajmującymi się edukacją i międzynarodowymi wymianami. Dodatkowo podczas wizyty w Stanach Zjednoczonych, NAWA we współpracy z polskimi placówkami dyplomatycznymi zorganizuje wizyty na amerykańskich uczelniach w Filadelfii (Villanova University i Penn University) oraz organizacjami zrzeszającymi Polonię z Fundacją Kościuszkowską na czele.
Źródło PAP i MNiSW
