Rolnictwo biodynamiczne i ekologiczne rządzi się zupełnie innymi prawami, niż rolnictwo konwencjonalne. Nie stosuje bowiem nawozów mineralnych, syntetycznych środków ochrony roślin ani organizmów modyfikowanych genetycznie. W miejsce chemizacji, wykorzystuje nawozy organiczne i naturalne preparaty oraz prowadzi zabiegi prewencyjne, zapobiegające szkodnikom i chorobom roślin.
Rolnictwo biodynamiczne narodziło się 100 lat temu w Kobierzycach od cyklu wykładów austriackiego filozofa Rudolfa Steinera, ale jego pionierem na ziemiach polskich był ziemianin i senator II RP Stanisław Karłowski. W stulecie tego wydarzenia Stowarzyszenie Demeter Polska zorganizowało pod koniec maja, wspólnie z partnerami: Polskim Towarzystwem Antropozoficznym i Koalicją Żywa Ziemia, konferencję pt. „100-lecie rolnictwa biodynamicznego i ekologicznego”.
Brali w niej udział przedstawiciele środowisk naukowych, badacze, rolnicy i miłośnicy rolnictwa biodynamicznego. W swoich wystąpieniach podkreślali, że produkcja rolnicza powinna być prowadzona w taki sposób, aby zapewnić właściwą zdrowotność roślin i zwierząt. Takie działanie gwarantuje rolnictwo biodynamiczne, jako rodzaj rolnictwa ekologicznego. Jego twórcą był filozof Rudolf Steiner, który uważał, że dla upraw bardzo istotne są wpływy kosmosu. Oddziałują one na fazy księżyca, pory roku czy też dnia, dlatego zgodnie z nimi powinno toczyć się życie w gospodarstwie. Jako pierwszy spisał i głosił idee zgodności tych zasad z prawami natury i wszechświata.
W swoich wystąpieniach prelegenci przywoływali nowe i nieznane dotychczas fakty z pionierskich działań w rozwoju rolnictwa ekologicznego i ruchu biodynamicznego. Wszystko zaczęło się w Kobierzycach pod Wrocławiem od cyklu wykładów Rudolf Steiner, ale pionierem tego ruchu na ziemiach polskich był polski bankowiec, ziemianin, działacz gospodarczy i senator II Rzeczypospolitej, Stanisław Karłowski, pradziadek Pawła Bietkowskiego, prezesa Stowarzyszenia Demeter Polska. Właściciel liczącego ponad 1700 ha majątku Szelejewo w Wielkopolsce stworzył pierwsze polskie gospodarstwo ekologiczne, w którym wprowadził metodę biodynamiczną.
– Zwolennicy rolnictwa biodynamicznego na świecie uważają, że jest on pionierem tego ruchu, który rozpoczął się w Polsce – wyjaśniał Paweł Bietkowski, prezes Stowarzyszenia Demeter Polska, prawnuk Stanisława Karłowskiego. – W swoim gospodarstwie badał wydajność mleczną krów, ich długowieczność i dobrostan. Szukał rozwiązań optymalnych dla hodowli trzody chlewnej i koni, w które zaopatrywał polską armię. Uprawiał nasiona buraków cukrowych, którymi handlował z wielkim sukcesem. Można nawet wysnuć hipotezę, że buraki uprawiane w całej Europie pochodzą z nasion wyprodukowanych w majątku Szelejewo. Decyzja Stanisława Karłowskiego, żeby przestawić się na rolnictwo biodynamiczne była poprzedzona głęboką analizą ekonomiczną. Współpracował intensywnie ze środowiskiem naukowym, finansował badania, prowadził wiele wykładów, odczytów i zachęcał do zmiany metod hodowli zwierząt i uprawy roślin bez nawozów sztucznych. Skupiał wokół siebie rolników biodynamicznych na podobnych zasadach jak obecnie działalność naszego Stowarzyszenie Demeter Polska.
Pionier ruchu biodynamicznego pozostawił po sobie wiele publikacji, wyznaczających kierunki rozwoju efektywnego rolnictwa, przyjaznego środowisku naturalnemu. Jego życie skończyło się dramatycznie we wrześniu 1939 roku. Rozstrzelany został przez Niemców. Jego spuścizna nadal pozostaje drogowskazem dla miłośników rolnictwa biodynamicznego.
Ta wiedza zanikła częściowo w czasach PRL, ale odrodziła się po transformacji ustrojowej. Jest przedmiotem badań naukowych, w tym m.in. pracowników Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Uczeni z SGGW podzielili się swoimi doświadczeniami i efektami prac badawczych podczas jubileuszowej konferencji. Walory odżywcze i zdrowotne żywności biodynamicznej ze znakiem Demeter prezentowała prof. dr hab. Ewelina Hallmann. O wpływie żywności ekologicznej na zdrowie ludzi i zwierząt oraz zielonych zamówieniach mówiła prof. dr hab. Renata Kazimierczak, natomiast o perspektywach rozwoju rolnictwa biodynamicznego prof. dr hab. Sylwia Żakowska-Biemans. Z kolei o historii unikatowego, przedwojennego projektu wybitnego polskiego grafika Franciszka Siedleckiego, łączącego rolnictwo biodynamiczne ze sztuką inspirowaną antropozofią, informowały prof. dr hab. Monika Rzeczycka i prof. dr hab. Diana Oboleńska z Uniwersytetu Gdańskiego.
Gościem specjalnym konferencji był Jean-Michel Florin, przewodniczący Sekcji Rolniczej Goetheanum ze Szwajcarii, który omówił podczas konferencji wyzwania dla ruchu biodynamicznego na nowe stulecie. Podzielił się z uczestnikami swoją wiedzą dotyczącą wzmacniania więzi łączącej świat roślin, ze światem zwierząt i ludzi, które są kluczem do rozwoju rolnictwa biodynamicznego.
Honorowy patron wydarzenia Czesław Siekierski, minister rolnictwa i rozwoju wsi podziękował organizacjom ekologicznym i rolniczym oraz pracownikom naukowym uczestniczącym w jubileuszowej konferencji za to, co robią dla poprawy produkcji polskiej żywności, w trosce o środowisko naturalne i zdrowie konsumentów. Zapewnił o pomocy resortu w sprawach dotyczących rolnictwa ekologicznego i biodynamicznego.
Jubileuszowa konferencja dostarczyła uczestnikom wszechstronnej wiedzy o początkach, rozwoju ruchu biodynamicznego w Polsce oraz o wyzwaniach, które przed nim stoją na nowe stulecie.
Jolanta Czudak
[…] Polska pionierem ruchu biodynamicznego […]
[…] Polska pionierem ruchu biodynamicznego […]