Firmy farmaceutyczne intensywnie inwestują w rozwój szczepionek przeciwnowotworowych bazujących na technologii mRNA. My również pracujemy nad taką szczepionką – powiedział w rozmowie z PAP prof. Jacek Jemielity z Centrum Nowych Technologii Uniwersytetu Warszawskiego, laureat Nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej 2021.
Technologia mRNA to z pewnością przyszłość medycyny. Potrzebne są polskie badania w tym zakresie. Polska ma tutaj potencjał. – Mamy dobre zespoły naukowe zajmujące się technologią mRNA pod względem jej wykorzystania w terapii. mRNA ma olbrzymi potencjał, technologię tę można wdrażać w różnych obszarach terapeutycznych. Uważam, że to co robimy w naszym ośrodku, ma głęboki sens i możemy liczyć na zainteresowanie firm, które będą w stanie dalej rozwijać nasze badania – wyjaśnia prof. Jacek Jemielity.
Badacze pracują między innymi nad szczepionkami przeciwnowotworowymi bazującymi na mRNA. Prace te są częściowo finansowane przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju oraz prywatnego inwestora. – Pracujemy też nad rozwojem samej technologii mRNA, co ma charakter uniwersalny w kontekście terapii mRNA, tymi rozwiązaniami interesują się najwięksi gracze na tym polu terapeutycznym. Opracowaliśmy nową modyfikację – pozwalającą, jak wykazały eksperymenty na zwierzętach, nawet stukrotnie zwiększyć produkcję białka w porównaniu z technologią mRNA stosowaną w szczepionkach przeciw COVID-19 – dodaje profesor.
I wyjaśnia na czym polega ta modyfikacja. To zmiana w ważnej części mRNA, która zwiększa produkcję białka w komórkach. Obecnie jesteśmy w trakcie wyjaśniania, jaki jest mechanizm działania tak modyfikowanego mRNA, dlaczego tak istotnie wpływa ona na produkcje białka w komórkach. Mamy własną hipotezę, ale potrzebujemy jeszcze trochę czasu, by ją potwierdzić i wyniki te opublikować. Oznacza to, że szczepionkę lub lek na bazie mRNA dzięki tej modyfikacji będzie można podawać w mniejszej dawce.
Jest to klucz do sukcesu w tych terapiach. Chodzi właśnie o to, żeby z jak najmniejszej ilości mRNA uzyskać jak najwięcej potrzebnego białka i uzyskać oczekiwany efekt terapeutyczny. Podawanie mRNA w większych ilościach nie jest tak całkowicie obojętne dla organizmu (tak jak i każdej substancji medycznej). O ile w szczepionkach przeciwko COVID-19 udało się znaleźć dawkę, która jest jednocześnie skuteczna i bezpieczna, to w innych terapiach może to być znacznie trudniejsze, dlatego niezbędny jest dalszy postęp na tym polu.
W leczeniu niektórych chorób mRNA będzie musiało być cyklicznie powtarzane. W takim przypadku dawka powinna być jak najmniejsza, żeby układ immunologiczny niespecyficznie nie opowiadał na mRNA. Na bazie mRNA opracowywane są też leki, które mają być pomocne w leczeniu genetycznych chorób rzadkich, chorób metabolicznych, powodowanych tym, że w organizmie brakuje jakiegoś ważnego białka lub jest ono zdefektowane. Technologia mRNA może umożliwić suplementację takiego białka w tych komórkach i tkankach, w których go brakuje lub jest ono niewłaściwie zbudowane. mRNA próbuje się też wykorzystać w innych dziedzinach, np. w medycynie regeneracyjnej.
Więcej na nauka w Polsce
