Jednym z najistotniejszych wyzwań dla konkurencyjności znaczącej części polskiej gospodarki są ceny energii. Hurtowe ceny funkcjonujące w naszym kraju należą do najwyższych w UE. To efekt archaicznego mixu energetycznego, nie w pełni konkurencyjnego rynku energii oraz dynamicznie rosnących kosztów emisji CO2 – uważa dr Janusz Steinhoff, ekspert Business Center Club ds. gospodarki i energetyki.
Uwzględniając fakt, iż jesteśmy jednym z czołowych krajów na świecie pod względem wielkości emisji przypadającej na jednostkę wyprodukowanej energii koszty jej wytwarzania po ostatnich wzrostach cen emisji (ponad 50 euro/tonę) rosną dynamicznie. Dlatego należy, realizując przyjętą przez Radę Ministrów politykę energetyczną państwa, przyśpieszyć przebudowę sektora energetycznego stosując skuteczne narzędzia wsparcia dla inwestycji w podsektorze wytwarzania energii elektrycznej opartych na technologiach zero lub niskoemisyjnych (morskie i lądowe farmy wiatrowe, fotowoltaika, biomasa, biogaz itp.). Realizowane programy wsparcia powinny być finansowane w znaczącym stopniu z opłat za emisję CO2, które stanowią dochód budżetu. Na uwagę zasługuje fakt, iż w 2019 r. wpływy budżetowe ze sprzedaży uprawnień do emisji CO2 przekroczyły 11 mld zł.
Przeobrażenia elektroenergetyki związane będą z koniecznością alokacji pracowników tego sektora. Dlatego w trybie pilnym, współpracując z partnerami społecznymi, należy opracować i wdrożyć programy osłonowe, które umożliwią przeprowadzenie nieuchronnych procesów w warunkach spokoju społecznego. Opracowanie tych programów będzie szczególnie ważne dla zagłębi górnictwa węgla brunatnego i związanych z nimi zespołów elektrowni (Bełchatów, Turów) doświadczonych monokulturą górniczo-energetyczną.
W świetle doświadczeń realizacji polityki państwa w zakresie energetyki należy dokonać analizy funkcjonalności przyjętego obecnie podziału kompetencji między poszczególnymi członkami Rady Ministrów. Na podstawie tej analizy, należy rozważyć powrót do racjonalnego podziału tych kompetencji z wiodącą rolą ministra rozwoju (dawniej gospodarki) dysponującego funkcjami regulacyjnymi.
Podsumowanie dotychczasowych działań rządu
Pozytywy: Pozytywnie oceniam fakt, iż Prezes Urzędu Regulacji Energetyki wydał decyzję dotyczącą projektów budowy morskich farm wiatrowych zlokalizowanych w polskiej strefie ekonomicznej Bałtyku. Decyzja ta oparta jest na obowiązującej od 18.02.2021 r. ustawie o promowaniu wytwarzania energii elektrycznej w morskich farmach wiatrowych określa zasady udzielenia tym projektom pomocy publicznej (tzn. pokrycia ujemnego salda w oparciu o tzw. kontrakt różnicowy) oraz przygotowanych planów łańcucha dostaw. Zastosowane formy pomocy publicznej pozytywnie oceniła Komisja Europejska. Decyzja Prezesa URE otwiera realizację pięciu projektów budowy morskich farm wiatrowych o sumarycznej mocy 5530 MW!
Zagrożenia: Negatywnie oceniam rolę administracji państwowej w dopuszczeniu do konfliktu z Republiką Czeską dotyczącą funkcjonowania kopalni węgla brunatnego Turów. Spór ten toczy się przed Europejskim Trybunałem Sprawiedliwości w efekcie braku porozumienia dotyczącego ograniczenia skutków środowiskowych będących konsekwencją działalności górniczej. Próba rozwiązania tego konfliktu, w konsekwencji nieroztropnej i niewykonalnej decyzji wiceprezes TSUE, stanowi niestety przykład braku wyobraźni i profesjonalizmu przedstawicieli administracji.
Opracowanie jest elementem Raportu Gospodarczego Gabinetu Cieni BCC dot. II kwartału.
Autor: dr Janusz Steinhoff
