Otyłość to choroba przewlekła wymagająca leczenia, ponieważ wiąże się z wieloma przewlekłymi konsekwencjami, wpływająca na długość i jakość życia – przekonywali eksperci podczas konferencji 5 czerwca inaugurującej kampanię społeczno-edukacyjną „Porozmawiajmy szczerze o otyłości”. Organizatorem kampanii jest Polskie Towarzystwo Kardiodiabetologiczne. Nadmierną masę ciała stwierdza się u trzech na pięciu dorosłych Polaków. Co czwarty choruje na otyłość. Według szacunków Narodowego Funduszu Zdrowia za 6 lat osób chorujących na otyłość będzie aż 30 proc.
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) uznaje otyłość za chorobę przewlekłą, tak samo jak nadciśnienie tętnicze, cukrzycę typu 2 czy przewlekłe choroby układu oddechowego. Mimo, że osoby chorujące na otyłość są wśród nas, dla społeczeństwa to wciąż temat tabu.
„Porozmawiajmy szczerze o otyłości” – to kampania, która ma na celu uświadomić społeczeństwu, że otyłość to choroba przewlekła, którą trzeba leczyć, ponieważ realnie zagraża zdrowiu. Wiedza na temat otyłości – czynników predysponujących do jej wystąpienia i sposobów leczenia otyłości – pomoże osobom chorym otworzyć się bez poczucia stygmatyzacji oraz zachęci pacjentów i pracowników służby zdrowia do rozmowy o konieczności podjęcia leczenia. Edukacja społeczeństwa ma na celu zarówno ograniczenie epidemii otyłości w przyszłości, ale także uwrażliwianie na problemy i potrzeby chorych.
– Otyłość to nie jest wybór. Otyłość często towarzyszy pacjentom od dziecka lub pojawia się powoli niezauważalna, towarzysząc innym schorzeniom np. hormonalnym, psychologicznym – mówi prof. dr hab. n. med. Paweł Bogdański, internista oraz hipertensjolog, kierownik Katedry Leczenia Otyłości, Zaburzeń Metabolicznych i Dietetyki Klinicznej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu, organizator kampanii.
Wyjaśnił, że „otyłość to przewlekła choroba z wieloma przewlekłymi konsekwencjami, która wpływ na długość i jakość życia”.
– Jesteśmy świadkami niebywałej epidemii w historii ludzkości, nigdy nikt takiej nie obserwował, a dotyczy wszystkich krajów, wszystkich grup wiekowych. Dziś na świecie żyje ponad 600 mln osób z otyłością i ta liczba rośnie – mówił prof. P. Bogdański. Jak dodał, w Polsce w 2016 r. nadwaga dotyczyła 68 proc. mężczyzn i 53 proc. kobiet, a otyłość 25 proc. – mężczyzn i 23 proc. kobiet. – Otyłość wśród dzieci i nastolatków rośnie w Polsce najszybciej w Europie – wskazywał. Jak mówił, bardzo istotne jest wyleczenie otyłości do 13. roku życia, co pozwala na znaczne ograniczenie ryzyka otyłości w życiu dorosłym.
Dyskusja na temat przyczyn tego tsunami trwa na całym świecie. To interakcja czynników genetycznych, dostępności wysokoprzetworzonej żywności, ciągłego stresu, czynników środowiskowych. Otyłość jest złożoną wieloczynnikową chorobą. Zmienia się m.in. stosunek przyjmowanej żywności w stosunku do aktywności fizycznej. Geny i różne predyspozycje też mają wpływ. – Otyłość jest chorobą cywilizacyjną, która może prowadzić do ponad 200 potencjalnych powikłań i chorób – wskazał. Jak mówił powikłania otyłości to m.in. nadciśnienie oraz cały szereg nowotworów.
– Najwyższy czas na podjęcie działań zmieniających obraz otyłości w Polsce. Przełamywanie tabu związanego z otyłością i edukacja, że otyłość to choroba i można ją leczyć jest bardzo ważna, dlatego postanowiłam zaangażować się w kampanię. Mam nadzieję, że dzięki wspólnej pracy i zaangażowaniu zwiększy się świadomość na temat zdrowotnych konsekwencji otyłości, zapobieganiu jej i leczeniu. Sama po 4 ciążach, z uwarunkowań medycznych, też zmagam się od lat z nadwagą – Katarzyna Bosacka, ambasadorka kampanii.
W ramach kampanii „Porozmawiajmy szczerze o otyłości” powstaną materiały edukacyjne przedstawiające najważniejsze fakty na temat otyłości: kogo dotyczy ryzyko rozwoju otyłości, jakie są mechanizmy jej powstawania, z jakimi konsekwencjami wiąże się otyłość i najważniejsze – jak można ją leczyć. Organizatorzy stworzyli stronę internetową pod adresem www.oOtylosci.pl, gdzie można dowiedzieć się m.in. jakie mogą być konsekwencje otyłości i jak leczyć tę chorobę.
Czym jest otyłość?
Na podstawie wytycznych WHO otyłość u dorosłych występuje gdy BMI większe lub równe 30 kg/m2 (BMI 30), nadwaga jeśli BMI jest większe lub równe 25 kg/m2 (BMI 25). U dzieci nadwagę i otyłość stwierdza się na podstawie analizy relacji masy ciała i wzrostu (dla dzieci w wieku poniżej 5 lat) oraz na relacji BMI i wieku dla dzieci w wieku 5-19 lat.
– Otyłość jest niezależną jednostką chorobową, jednak stanowi czynnik ryzyka wystąpienia wielu chorób, dlatego ważne jest rozpoznanie i podjęcie skutecznego leczenia – mówi prof. dr hab. n. med. Paweł Bogdański. – Otyłość generuje ogromne koszty społeczne. Tempo wzrostu zachorowań jest dynamiczne, dlatego powinniśmy zacząć rozmawiać o otyłości w sposób odpowiedzialny. Mam nadzieję, że kampania „Porozmawiajmy szczerze o otyłości” w tym pomoże – dodaje.
Otyłość może być spowodowana przez wiele czynników m.in. wysoko przetworzona i bogato-energetyczna żywność, ciągły stres i pośpiech, ograniczona aktywność fizyczna, czynniki genetyczne.
– Mówiąc o przyczynach otyłości należy wspomnieć również o aspekcie psychologicznym. Stres, codzienny pośpiech czy zaburzenia nastroju – to wszystko może mieć odzwierciedlenie w rozwoju choroby jaką jest otyłość – tłumaczy Agata Ziemnicka, dietetyk i psycholog.
Jak leczyć otyłość?
Kluczem do rozpoczęcia leczenia jest świadomość, że otyłość to choroba, którą trzeba leczyć, ponieważ zagraża życiu. Pacjent chorujący na otyłość powinien być pod opieką zespołu terapeutycznego, składającego się z lekarza, dietetyka, fizjoterapeuty i psychologa. Nie we wszystkich przypadkach zmiana nawyków żywieniowych oraz włączenie aktywności fizycznej przekłada się na osiągniecie celu terapeutycznego. Dostępne są także metody farmakologiczne (dostępne są trzy leki ułatwiające redukcję masy ciała) oraz bariatria dla osób z otyłością olbrzymią.
– U części pacjentów, konieczne jest leczenie zabiegowe. Ta forma leczenia jest przede wszystkim szansą dla chorych z otyłością olbrzymią nie tylko na uratowanie życia, ale na poprawę jego jakości – mówi prof. dr hab. n. med. Mariusz Wyleżoł, chirurg bariatra, ekspert w dziedzinie chirurgii bariatrycznej oraz metabolicznej, II Katedra i Klinika Chirurgii Ogólnej, Naczyniowej i Onkologicznej, II Wydział Lekarski, Warszawski Uniwersytet Medyczny. Obecnie w Polsce najczęściej wykonuje się trzy rodzaje operacji bariatrycznych: rękawową resekcję żołądka, wyłączenie żołądkowe oraz wszczepienie opaski żołądkowej.
– My nie leczymy otyłości, aby ograniczyć masę ciała, ale aby zapobiec powikłaniom. Dla nas celem jest zahamowanie rozwoju nadciśnienia, cukrzycy, miażdżycy itd. – podkreślał prof. P. Bogdański. Dodał, że wydatki związane z otyłością to ponad 3 proc. PKB, więc warto zainwestować w leczenie tej choroby, m.in. w refundację leków dla pacjentów. Jak mówił, ograniczenie masy ciała o 10 proc. daje bardzo pozytywne korzyści m.in. ustąpienie bezdechu sennego, spadek ciśnienia w przypadku nadciśnienia tętniczego, poprawę parametrów u pacjentów z cukrzycą.
