Rada Ministrów przyjęła projekt Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, który zakłada utworzenie Funduszu Polskiej Nauki. Środki funduszu sfinansują nowatorską formułę współpracy naukowej, czyli wirtualny instytut badawczy. WIB zorganizuje pracę specjalistycznych zespołów badawczych, których celem będzie wypracowanie rozwiązań o wysokim potencjale zastosowań społeczno-gospodarczych, konkurencyjnych na skalę międzynarodową.
Konkursy dla naukowców z różnych ośrodków badawczych
Ustawa o wspieraniu działalności naukowej z Funduszu Polskiej Nauki stworzy nowy mechanizm finansowania badań naukowych i prac rozwojowych oraz ich komercjalizacji. Fundusz ma wspierać tworzenie wirtualnych instytutów badawczych, zapewniając stabilne finansowanie publiczne na poziomie pozwalającym na osiągnięcie konkretnego efektu w wybranym obszarze nauki w okresie 5-10 lat. Wirtualny instytut będzie grupować najlepsze zespoły badawcze w kraju. Na czele każdej z grup stanie wybrany w otwartym konkursie lider naukowy odpowiedzialny za skompletowanie zespołu i prowadzenie prac. Wirtualne instytuty badawcze będą koncentrować w swoim obrębie nie tylko znaczny kapitał finansowy, ale także kapitał ludzki, który w tradycyjnym systemie finansowania nauki jest rozproszony pomiędzy kilka ośrodków w kraju.
– Zadaniem WIB-u jest wykorzystanie rozproszonego potencjału wybitnych naukowców, ale bez konieczności finansowania twardej infrastruktury. Projekt jest nowatorski o tyle, że nie będziemy budować budynków, nie będziemy kupować gruntów, nie będziemy wyposażać laboratoriów, ale pozwolimy tym już istniejącym, rozwinąć skrzydła – mówił wiceminister Piotr Dardziński. – Dlatego też WIB nie będzie posiadał osobowości prawnej, nie będzie również pracodawcą dla naukowców wchodzących w skład tworzących go zespołów badawczych. Środki funduszu będą przeznaczone na konkursy dla zespołów badawczych z największym potencjałem komercyjnym.
Priorytet – badania biomedyczne
Powstanie wirtualnego instytutu badawczego wpisuje się w Strategię na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju. – Przyjęcie Funduszu Polskiej Nauki jest ważnym kamieniem milowym na drodze do wzbogacenia polskiej nauki i polskiej gospodarki o ten komponent wiedzy, który nam wszystkim jest tak bardzo potrzebny – mówił premier Mateusz Morawiecki.
– Powstanie WIB-u to szansa zwłaszcza dla polskich wybitnych naukowców, zajmujących się biotechnologią i biomedycyną – wyjaśnił wiceminister Piotr Müller. – To do tych zespołów w pierwszej kolejności zostaną przekazane środki z funduszu.
Jedną z branż, w których Polska ma znaczący potencjał rozwojowy, jest branża zaawansowanych produktów biotechnologicznych i biomedycznych, a jednym z flagowych projektów wskazanych w rządowej strategii są polskie wyroby medyczne. Z tego powodu środki Funduszu Polskiej Nauki zostaną w pierwszej kolejności przeznaczone na obszar szeroko rozumianej biotechnologii, ze szczególnym uwzględnieniem biotechnologii medycznej. 
Stabilne finansowanie badań
Fundusz Nauki Polskiej zapewni elastyczny, ale stabilny system finansowania, zaplanowany w długookresowej perspektywie. Ustawa przewiduje wsparcie do 10 lat w 5-letnich cyklach, po dokonaniu oceny wydatkowania dotychczas przyznanych środków oraz osiągnięcia zakładanych celów naukowych.
W projekcie ustawy zapisano, że podmiotem, któremu minister przekaże zadania związane z organizacją WIB i jego zarządzaniem zajmie się PORT Polski Ośrodek Rozwoju Technologii sp. z o.o. we Wrocławiu (dawniej Centrum Badań EIT+) albo inny podmiot wybrany w drodze otwartego konkursu ofert.
MNiSW
