Sukcesy w leczeniu choroby zwyrodnieniowej oczu

3025

Polska okulistyka przechodzi wiele nowoczesnych zmian w reorganizacji systemu leczenia chorób siatkówki oka. Przykładem jest sukces realizowanego od trzech lat  programu lekowego wysiękowej postaci  zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem (AMD). Skuteczną terapią objętych zostało już ponad 21 tys. pacjentów powyżej 50 roku życia, zagrożonych nieodwracalną utratą wzroku. Jest to obecnie największy program lekowy w Polsce. Efekty leczenia w ośrodkach zdrowia na terenie całego kraju są monitorowane przez zespół koordynacyjny, którym kieruje prof. Marek Rękas, konsultant krajowy do spraw okulistyki i jednocześnie inicjator programu lekowego. Wkrótce efektywność leczenia AMD będą mogli ocenić oprócz lekarzy również sami pacjenci. Jeszcze w tym miesiącu uruchomiony zostanie portal internetowy poświęcony zagadnieniom związanym z realizacją tego programu lekowego.

 – Panie profesorze,  jaką rolę ma spełniać ten portal?

– Portal internetowy będzie cennym źródłem informacji i oceny  skuteczności leczenia wysiękowej postaci zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem (AMD), w którą włączone są ośrodki w gminach, regionach i województwach. To schorzenie stanowi najczęstszą przyczynę utraty wzroku wśród osób starszych. W Polsce na AMD choruje ponad 1,3 mln osób, z czego aż 140 tys. ma zdiagnozowaną  wysiękową postać zwyrodnienia plamki. W ciągu trzech lat aktywnym leczeniem w ramach programu lekowego AMD objętych zostało 21 tys. osób. Około 5 tys. pacjentów, już z tego programu wyszło, robiąc miejsce oczekującym w kolejce na terapię, która polega na iniekcji preparatów anty VEGF do wnętrza gałki ocznej. W ciągu pierwszego roku leczenia pacjent otrzymuje 7 takich zastrzyków, a dwóch kolejnych latach te dawki są sukcesywnie zmniejszane.  Choroba jest zwyrodnieniowa, a leczenie polega na stabilizacji widzenia i chroni przed utratą wzroku.  Zamieszczane na portalu informacje pozwolą na porównanie efektywności działania pod względem organizacyjnym i terapeutycznym każdego z ok. 150 ośrodków, zaangażowanych w leczenie AMD.

– Każdy będzie miał dostęp do tego portalu?

– Nasza intencja jest taka, żeby wszyscy zainteresowani mogli z niego aktywnie korzystać.  Aby zarówno pacjenci jak i lekarze mogli porównywać różne wskaźniki m.in. w jakim czasie została wykonana pierwsza iniekcja po decyzji zespołu koordynacyjnego, jaka jest kolejka oczekujących, jaka była liczba iniekcji w pierwszym roku leczenia i kolejnych latach przypadająca średnio na pacjenta, jaki odsetek pacjentów jest odrzucany z programu w ośrodkach. Te terminy mogą się znacząco różnić w poszczególnych ośrodkach, a czas w  rozwoju tej groźnej  choroby ma niezwykle istotne znaczenie . Wszystkie ośrodki powinny mieć te same standardy w leczeniu AMD, dlatego będzie można sprawdzić czy te zasady są przestrzegane zgodnie ze wskazaniami i czy oczekiwanie na zastrzyk nie jest zbyt długie. Jeśli wynik tej oceny nie będzie satysfakcjonujący dla  pacjenta to może zmienić ośrodek.  Zespół koordynacyjny wszystkie te informacje zamieszczone na portalu będzie też oceniał i nanosił swoje uwagi, aby usprawnić cały system. Te działania na portalu będą też miały charakter edukacyjny, bo pojawi się tam także szereg publikacji i wypowiedzi specjalistów w tej sprawie, a także aktualności każdej modyfikacji w programie lekowym AMD.

– Dlaczego te modyfikacje są potrzebne?  

– Przez trzy lata sporo się już w tym programie lekowym zmieniło na korzyść poprawy organizacji opieki okulistycznej w leczeniu AMD, kwalifikowania pacjentów do terapii, jak również dystrybucji środków. Roczny budżet programu wynosi ponad 100 mln zł, dlatego zespół koordynacyjny czuwa nad jak najlepszą efektywnością ich wydatkowania. Ośrodki dostosowują  swoją organizację pracy w taki sposób, aby  zwiększyć dostępność leczenia, przyjąć jak największą liczbę pacjentów i skrócić kolejki oczekujących na serię zastrzyków. Wprowadziliśmy bardzo sprawny system szybkiej kwalifikacji pacjentów do terapii  z wysiękową postacią zwyrodnienia plamki, ale najważniejszą zmianą było wyjście programu lekowego ze szpitali do ośrodków, w których dostępne są sale zabiegowe. Zarządzenie prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia bardzo usprawniło cały proces leczenia. Ten program jest sukcesem Ministerstwa Zdrowia i NFZ w skali europejskiej. Tysiące starszych osób uratowanych przed dramatem utraty wzroku, to wielka radość dla pacjentów i ich bliskich, ale także  duże oszczędności dla budżetu państwa z tytułu zasiłków wypłacanych osobom niewidomym i innych świadczeń.  Efekty tego programu są z każdym rokiem  coraz lepsze. Mamy bardzo dobre wyniki leczenia preparatami anty VEGF. Chwalimy się tymi rezultatami.  Wysłaliśmy je do recenzji w europejskich periodykach okulistycznych. Cały czas  rzetelnie to wszystko monitorujemy. Z tymi informacjami będzie się można zapoznać także na portalu internetowym, dedykowanym leczeniu wysiękowej postaci  zwyrodnienia plamki związanego z wiekiem.

– Decyzja zespołu kwalifikującego pacjenta do terapii jest równoznaczna z obowiązkiem podjęcia jego leczenia przez dany ośrodek?

–  Zespół koordynacyjny rekomenduje pacjenta do leczenia, ale może również uznać, że on już się nie nadaje do terapii preparatami anty VEGF, stosowanymi  w ramach programu lekowego ADM. Tak się dzieje, kiedy ostrość wzroku pacjenta jest poniżej  poziomu 0,2, czyli dopuszczonego progu widzenia. Jeśli natomiast jest to na granicy tych poziomów, ostateczną decyzję podejmuje okulista bezpośrednio prowadzący pacjenta. Lekarz może wybrać również inną formę leczenia dla takiej osoby w ramach świadczeń gwarantowanych z grupy JGP-B84,  dotyczącej małych zabiegów witreoretinalnych. Podaje się wtedy zastrzyki do gałki ocznej z Avastinu. To nie jest lek typowo okulistyczny, ale jest w pełni dopuszczonym do leczenia przypadków ratujących pacjenta przed ślepotą.

– Leczenie w ramach grupy JGP-B84 jest zintegrowane z programem lekowym AMD?

– Jeszcze nie, ale bardzo intensywnie pracujemy nad tym, żeby tak się stało. Pacjent, który opuszcza program nie może być pozbawiony opieki okulistycznej. Wiele ośrodków włączonych w program lekowy AMD nie prowadzi zabiegów witreoretinalnych w ramach grupy B84. Na to potrzebny jest odrębny kontrakt. Wysyłanie pacjentów do innych ośrodków, które to robią jest skomplikowane i bardzo wydłuża całą procedurę. Chcemy to uprościć i  tak zintegrować te działania, żeby zapewnić pacjentom właściwą opiekę. Zabiegamy o zniesienie obowiązku przyjmowania pacjenta na jeden dzień na oddział szpitalny, aby dokonać iniekcji w ramach grupy B84. Nie ma takiej potrzeby. To jest całkowicie zbędne, bo mamy bardzo sprawnie działający System  Monitorowania Programów Terapeutycznych, obsługiwany przez NFZ i nie trzeba pacjentowi zakładać dodatkowej karty hospitalizacyjnej. Mam nadzieję, że to się zmieni i będziemy mogli już o tym poinformować na uruchomionym wkrótce  portalu internetowym. Wszystkie ułatwienia zaproponowane przez zespół koordynacyjny w leczeniu AMD, posłużą również do sprawniejszego wprowadzenia przyszłego  programu, dotyczącego leczenia cukrzycowego obrzęku plamki, którym będą objęte osoby w znacznie młodszej grupie wiekowej.  Program jest przygotowany i czekamy już tylko na decyzję Ministerstwa Zdrowia o jego uruchomieniu.

Dziękuję za rozmowę

Z prof. Markiem Rękasem, konsultantem krajowym do spraw okulistyki  rozmawiała Jolanta Czudak

 

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać komentarz!
Please enter your name here