Warszawa powinna stopniowo odchodzić od palenia węglem – jednogłośnie zapowiadają członek zarządu województwa Elżbieta Lanc i prezydent stolicy Rafał Trzaskowski. Dziś w trakcie III Kongresu Czystego Powietrza podpisano deklarację współpracy dotyczącą poprawy jakości powietrza. Samorząd Mazowsza deklarujemy pomoc organizacyjną, ale też finansową w ramach środków unijnych i środków z budżetu województwa przeznaczoną walkę ze smogiem.
– Walka o czyste powietrze w stolicy jest moim priorytetem. Inwestujemy w ekologiczny transport publiczny, zieleń oraz wspieramy warszawianki i warszawiaków w wymianie tzw. „kopciuchów”. Chcemy wyeliminować węgiel używany w indywidualnych źródłach ogrzewania oraz wprowadzić zakaz palenia w kominkach i innych urządzeniach niebędących głównymi źródłami ciepła w dniach z prognozowanym przekroczeniem normy jakości powietrza. Zgodnie z przewidywaniami, będziemy mogli wdrożyć przepisy w IV kwartale 2023 roku. Natomiast już dziś mamy atrakcyjny program dotacyjny do ekologicznych źródeł ogrzewania. Warszawiacy, którzy w tym roku złożą wniosek do miasta o dofinansowanie likwidacji starego pieca, mogą liczyć na 100% pokrycia kosztów inwestycji – mówi prezydent m.st. Warszawy Rafał Trzaskowski.
W podpisanej na Kongresie Czystego Powietrza deklaracji samorządy wojewódzki i stołeczny zapowiadają, obok ścisłej współpracy nad zaostrzeniem przepisów uchwały antysmogowej, rzetelną wymianę informacji, dającą możliwość właściwego diagnozowania problemów i doboru adekwatnych środków, prowadzenie działań podnoszących efektywność egzekwowania zapisów uchwały antysmogowej oraz prowadzenie akcji informacyjno-edukacyjnych zwiększających świadomość społeczną w zakresie zagrożeń wynikających z zanieczyszczeń powietrza oraz podejmowanie działań rozszerzających współpracę o kolejnych partnerów, tak aby działania realizowane były w coraz szerszym zakresie i przynosiły coraz lepsze efekty.
Mazowsze walczy ze smogiem i czasem
Prace nad nowym programem ochrony powietrza dla stref w województwie mazowieckim, w których zostały przekroczone poziomy dopuszczalne i docelowe substancji w powietrzu wchodzą w decydującą fazę. Już na początku marca projekt dokumentu wraz z prognozą oddziaływania na środowisko zostanie poddany szerokim konsultacjom społecznym, a także opiniowaniu m.in. przez Ministerstwo Klimatu, samorządowców czy Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska i Mazowieckiego Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego.
Samorząd Mazowsza musi dopracować i wprowadzić nowy program do 15 czerwca 2020 r. Ten termin wynika m.in. z wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE z lutego 2018 r., w którym orzeczono, że Polska, złamała prawo Unii Europejskiej, dopuszczając do nadmiernych wieloletnich przekroczeń stężeń pyłu zawieszonego PM10 w powietrzu, stanowiących zagrożenie dla życia i zdrowia ludzi. Tylko terminowe określenie nowych programów ochrony powietrza może stanowić podstawę do wstrzymania wyroku i zapobiec wielomilionowym karom.
– Projekt naszego programu jest ambitny, i mimo że czas na realizację koniecznych działań jest krótki, to naszym zdaniem – realny. Najważniejszym zadaniem, z jakim będziemy się mierzyć w najbliższym czasie, jest szczegółowa inwentaryzacja źródeł niskiej emisji, a co za tym idzie zanieczyszczeń powietrza. Jest niezbędna, by móc prowadzić skuteczne działania zmierzające do poprawy jakości powietrza. Pomożemy samorządom środkami z UE, ale też z budżetu Mazowsza – zapewnia Marcin Podgórski, dyrektor Departamentu Gospodarki Odpadami, Emisji i Pozwoleń Zintegrowanych urzędu marszałkowskiego.
Nowy program ochrony powietrza określa dwa główne działania naprawcze mające pomóc zmniejszać emisję powierzchniową – ograniczenie emisji substancji z procesu wytwarzania energii cieplnej dla potrzeb ogrzewania i przygotowania ciepłej wody w lokalach mieszkalnych, handlowych, usługowych oraz użyteczności publicznej oraz zwiększenie powierzchni zieleni w gminach miejskich województwa mazowieckiego. Wspomóc te działania mają m.in. szczegółowa inwentaryzacja źródeł niskiej emisji, likwidacja bezklasowych kotłów opalanych węglem kamiennym i węglem brunatnym, kotłów 3 i 4 klasy opalanych węglem kamiennym i drewnem oraz wymiana źródeł ogrzewania na elektryczne i OZE. Nie bez znaczenia jest również szeroka edukacja ekologiczna.
Po zrealizowaniu działań naprawczych emisja zanieczyszczeń powietrza na Mazowszu powinna zostać zmniejszona o 60 proc. dla pyłu zawieszonego PM10, 75 proc. dla pyłu zawieszonego PM2,5, 87 proc. dla benzo(a)pirenu i o 81 proc. dla ditlenku azotu.
10 mln z budżetu Mazowsza na ochronę powietrza
Samorząd Mazowsza po raz drugi uruchamia swój autorski program wsparcia ochrony powietrza. W tym roku radni województwa mazowieckiego na Mazowiecki Instrument Wsparcia Ochrony Powietrza przeznaczyli 10 mln zł. Tegoroczny nabór rusza 2 marca i potrwa do 31 marca br. W 2019 r. samorządy wnioskowały m.in. o wsparcie zakupu narzędzi i urządzeń do kontroli palenisk domowych, systemów informowania o jakości powietrza, oczyszczaczy powietrza w budynkach użyteczności publicznej czy tworzenie terenów zielonych. W sumie dofinansowano 103 zadania. W tym roku program zakłada wsparcie, co jest nowością w stosunku do ubiegłorocznego naboru, dotacjami do 100 proc. kosztów kwalifikowanych zadań związanych z inwentaryzacją źródeł ciepła (jednak nie więcej niż 200 tys. zł). Gminy będą mogły również ubiegać się o refundację do 50 proc. kosztów kwalifikowanych w przypadku pozostałych zadań służących poprawie jakości powietrza (nie więcej niż 200 tys. zł).
17 mln z UE
28 lutego ruszy kolejny konkurs o fundusze europejskie na poprawę efektywności energetycznej budynków publicznych. W puli jest aż 17 mln zł, a wsparcie dla jednego projektu może wynieść maksymalnie nawet 4 mln zł. Stawką jest szansa na zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza, ale też niższe koszty energii. Beneficjenci zawalczą o wsparcie na m.in. roboty i materiały budowlane, dostawy, prace termomodernizacyjne, a także montażowe czy instalacyjne. Pomoc finansowa z UE obejmie również koszty usunięcia zbędnych barier architektonicznych. O unijne dofinansowanie ubiegać się mogą m.in.: samorządy, ich związki i stowarzyszenia, samorządowe jednostki organizacyjne posiadające osobowość prawną, podmioty medyczne posiadające kontrakt z NFZ, instytucje kultury, szkoły wyższe, spółdzielnie mieszkaniowe, wspólnoty mieszkaniowe, TBS-y, kościoły i związki wyznaniowe, a także organizacje pozarządowe. Konkurs potrwa do 6 maja 2020 r. Ze środków RPO WM 2014-2020 w ramach pięciu dotychczasowych konkursów z zakresu efektywności energetycznej dofinansowano 156 projektów kwotą ponad 320 mln zł.
Organizatorami III Kongresu Czystego Powietrza są Samorząd Województwa Mazowieckiego i Zespół Doradców Gospodarczych TOR. Współorganizatorami wydarzenia są Miasto Stołeczne Warszawa i Mazowiecka Agencja Energetyczna. (info)
